Gmach Komendy Wojewódzkiej Policji we Wrocławiu – arcydzieło ceglanego ekspresjonizmu

Gmach Komendy Wojewódzkiej Policji we Wrocławiu jest jednym z najbardziej reprezentacyjnych budynków na Dolnym Śląsku i perłą architektoniczną dwudziestolecia międzywojennego, wzniesioną w stylu niemieckiego ceglanego ekspresjonizmu. Obiekt ma długą i ciekawą historię, a wokół niego narosło wiele legend.

W drugiej dekadzie XX wieku zapadła decyzja o wybudowaniu w Breslau nowej siedziby Prezydium Policji, która pomieściłaby wszystkich pracowników, rozsianych do tej pory po różnych budynkach w mieście. W związku z tym władze zakupiły teren przy ul. Podwale. Lokalizacja była bardzo dogodna, ale teren stanowił poważne wyzwanie dla architektów i budowniczych: na obszarze tym znajdowały się dawne stawy parkowe oraz pozostałości po dawnych wrocławskich fortyfikacjach, a grunt nośny znajdował się na głębokości 11 metrów.

Gmach Komendy  – zdjęcie głównej fasady. Autor zdjęcia: mamik/fotopolska.eu, Licencja: CC BY-SA 4.0

Teren pod budowę gmachu Prezydium Policji wymagał utwardzenia i posadowienia 2550 pali o łącznej długości 19 730 m. Najdłuższe pale dochodziły do 12 metrów. Realizacja projektu została rozpoczęta ostatecznie w maju 1927 roku według projektu wrocławskiego architekta Rudolfa Fernholza. Otwarcie nowej siedziby miało miejsce 11 stycznia 1929 roku. Projekt nowej siedziby wykonano według ścisłych wytycznych odnoszących się do tego typu budowli i ich funkcji. Budynek ma pięć pięter i pięć wewnętrznych dziedzińców, a każda z czterech elewacji gmachu ma nieco innych charakter. Najbardziej monumentalna i reprezentacyjna jest fasada od strony Podwala. Główne wejście podkreślone jest portykiem z czterema gigantycznymi filarami o wysokości ponad trzynastu metrów. Ozdobione są sześcioma ponadnaturalnej wielości rzeźbami postaci ludzkich, przypominającymi wojowników rzymskich. Ich autorem jest Felix Kupsch.

Budynek Wojewódzkiej Komendy Policji w 20-leciu międzywojennym i obecnie. Widok ze skrzyżowania ulic Podwale i Muzealnej. Źródło: Bildarchiv Foto Marburg i Fred Romero from Paris, France, CC BY 2.0, via Wikimedia Commons

Prezydium przed wojną i obecnie. Widok z ul. Podwale. Źródło: Neo[EZN]/fotopolska.eu, Licencja: CC-BY-SA 3.0 i Basik07 – Barbara Wrzesińska, CC BY-SA 3.0 PL, via Wikimedia Commons

Gmach Komendy Wojewódzkiej Policji można zaliczyć stylistycznie do północnoniemieckiego ekspresjonizmu. Jego okładzinę wykonano z niebiesko-fioletowej cegły klinkierowej. Wnętrza budynku zostały zaprojektowane jako bardzo reprezentacyjne pomieszczenia w stylu art déco. Szczególnie zachwyca główny hol, wykończony malachitową, glazurowaną ceramiką. Budynek wyposażony był w centralne ogrzewanie, dwie sieci telefoniczne (jedną do komunikacji z posterunkami policji w całym mieście, drugą do komunikacji ogólnej), czujniki przeciwpożarowe oraz windy osobowe dla interesantów i dla komunikacji wewnętrznej. Na dziedzińcu głównym znajdował się duży zegar z cyferblatem o średnicy trzech metrów.

Budynek podczas działań wojennych w 1945 roku nie uległ zniszczeniu. Do dziś pełni tę samą funkcję co przed II wojną światową.

Źródło: gazeta.policja.pl, tuwroclaw.com

Czytaj też: Architektura w Polsce | Zabytek | Historia | Wrocław | Cegła