Gmach Urzędu Pocztowego we Wrocławiu – najstarszy wieżowiec w stolicy Dolnego Śląska

Gmach Urzędu Pocztowego nr 1 przy ul. Krasińskiego powstał w latach dwudziestych ubiegłego stulecia i od początku swojego istnienia związany był z pocztą. Budynek liczy aż 11 kondygnacji i jest uznawany za pierwszy wieżowiec wybudowany w stolicy Dolnego Śląska. Dzisiaj jego rozmiary na nikim nie robią już wrażenia, ale ówcześnie budowa tego obiektu była wielkim wydarzeniem. Reprezentuje on styl północnoniemieckiego ekspresjonizmu ceglanego.

Budowę gmachu według projektu niemieckiego architekta Lothara Neumanna rozpoczęto w 1926 roku i ukończono trzy lata później. Powstał na miejscu dawnego cmentarza wojskowego.

Gmach poczty na pocztówce z lat 30. XX w. Źródło: Muzeum Miejskie miasta Wrocławia

Grząski grunt niezbyt dobrze nadawał się pod budowę tak okazałej nieruchomości, dlatego prace rozpoczęto od zamocowania w ziemi 1700 betonowych pali, które miały udźwignąć potężny budynek. Gmach ma w części wieżowej wysokość 43 m, a korpus o wysokości 20 m i szerokości 16 m ma długość 142 m. Powierzchnia wynosi ponad 3000 tys. m kw. Wysoka część budziła początkowo niechęć mieszkańców miasta, lecz po zakończeniu budowy gotowy gmach robił piorunujące wrażenie. Jego rozmiary zdominowały wygląd Przedmieścia Oławskiego i budynek szybko stał się nowym symbolem Wrocławia. Wówczas mieścił się w nim Postscheckamt czyli Urząd Czeków Pocztowych.

Gmach Urzędu Pocztowego w 1936 i 2019 r. Źródło: Biblioteka Cyfrowa Uniwersytetu Wrocławskiego i Google Maps

Na dwa wewnętrzne dziedzińce prowadzą dwa przejazdy, a między nimi znajduje się przedsionek, główny hall, jadalnia i palarnia. Te ostatnie ozdobione były malowidłami przedstawiającymi sceny sportowe autorstwa Bruno Waltera. Na sześciu kondygnacjach korpusu mieściły się głównie biura, których pracownicy mogli się relaksować w urządzonym na dachu ogrodzie. W części wieżowej umieszczono główną salę kasową, a także klatkę schodową z kutymi kratami wykonanymi przez Jaroslava Vonkę. Elewację obłożono ciemnoczerwoną cegłą i kamieniarskimi wykończeniami, a za ozdoby posłużyły płaskorzeźby przedstawiające sceny z życia mieszczan, studentów i robotników oraz kartusze obrazujące rozwój poczty od 1590 do 1928 r. Był pierwszym wieżowcem wzniesionym we Wrocławiu, a także w Niemczech na wschód od Berlina.

Gmach Urzędu Pocztowego i przyległe budynki w 1936 i 2019 r. Źródło: Leo Baeck Institute i Google Maps

Gmach dzięki swojej wytrzymałej konstrukcji przetrwał II wojnę światową w stosunkowo dobrej kondycji, choć nie ominęły go pociski i ogień artyleryjski. Zabudowa w jego najbliższym otoczeniu zniknęła, przez co obiekt przez dekady stał ze ślepymi ścianami i odsłoniętymi dziedzińcami. Po 1945 r. w jego murach poza jednostkami pocztowymi swoją siedzibę miały między innymi Wyższa Szkoła Rolnicza oraz Dzielnicowa Rada Narodowa Wrocław-Śródmieście. W kolejnych latach znajdowały się tam regionalne oddziały centrów Poczty Polskiej, mieszkania służbowe pracowników poczty, a także Muzeum Poczty i Telekomunikacji we Wrocławiu. Niedawno w bezpośrednim sąsiedztwie gmachu wybudowany został kompleks Ovo Apartments, w którym mieści się m.in. hotel Hilton, przylegający do budynku poczty. Kwartał zabudowy znów naśladuje przedwojenny zarys.

Ten wyjątkowy zabytek niemieckiej architektury od lat niszczeje i wymaga remontu. Pomimo zaniedbania nadal jest jednym z najbardziej charakterystycznych budynków we Wrocławiu.

Źródło: polska-org.pl, miejscawewroclawiu.pl, tuwroclaw.com

Czytaj też: Architektura w Polsce | Zabytek | Historia | Wrocław