Olsztyński Nowy Ratusz – jeden z najbardziej okazałych zabytków miasta

Charakterystyczny Nowy Ratusz w Olsztynie wzniesiono na początku XX wieku, w miejscu rozebranego w 1806 roku Kościoła Świętego Krzyża, wokół którego znajdował się cmentarz. Budynek swoim stylem nawiązuje do renesansu. Znajduje się w Śródmieściu, przy placu Jana Pawła II i jest jednym z najbardziej okazałych zabytków Olsztyna.

Jest to drugi w historii miasta budynek ratusza. Rada Miasta zasiadała od średniowiecza w Starym Ratuszu, który stoi do dziś w centralnym miejscu staromiejskiego rynku . W 1911 r. podjęto decyzję o wybudowaniu nowego gmachu zamiast kolejnej rozbudowy dotychczasowej siedziby.

Nowy Ratusz w Olsztynie o zachodzie słońca. Fot. Zala, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons

Inwestycję zlokalizowano na miejscu zamkniętego cmentarza, w samym centrum Górnego Przedmieścia. Ratusz zaprojektował architekt miejski Max Boldt. Kamień węgielny wmurowano 31 października 1912 r. Urzędnicy zaczęli się wprowadzać do gmachu w lutym 1915 r., podczas gdy wciąż trwały prace wykończeniowe. Ratusz składa się z trzech trzypiętrowych skrzydeł, wysokiej wieży i halowej przybudówki dostawionej od zachodu w latach 20. XX w. Skrzydła budynku wieńczą ozdobne szczyty. Do gmachu prowadzi półkolisty, bogato zdobiony portal z herbem Olsztyna obowiązującym w momencie budowy ratusza. Kwadratowa wieża ze ściętymi narożnikami zwieńczona jest węższą nadbudówką i hełmem w kształcie podwójnej latarni. Umieszczono na niej także zegar, którego tarcze ozdobione są w narożnikach 12 znakami zodiaku.

Ratusz w Olsztynie widziany z al. Piłsudskiego. Lata 30. i koniec 40. Źródło: Deutsche Fotothek www.deutschefotothek.de i NAC – Narodowe Archiwum Cyfrowe www.nac.gov.pl/

Nowy Ratusz w 1935 i 2013. Źródło: Deutsche Fotothek www.deutschefotothek.de i Krystian Cieślik, CC BY-SA 3.0 PL, via Wikimedia Commons

Najdłuższe skrzydło środkowe ozdobione jest dwoma wykuszami z płaskorzeźbami czterech żywiołów: ognia, wody, ziemi i powietrza. Przestrzenie pomiędzy oknami sali Rady Miasta wypełnione są posągami cnót obywatelskich: Sprawiedliwości, Mądrości, Piękna, Siły i Pilności. Pierwotne płaskorzeźby autorstwa Maxa Krausego, mówiące o zwycięstwie Niemców nad Rosjanami w czasie I wojnie światowej zostały skute i zastąpione miedzianymi ekranami autorstwa Bolesława Wolskiego. W środkowej części skrzydła zachował się portal wejściowy do mieszkania nadburmistrza. Budynek przez cały czas swojego istnienia pełni funkcję siedziby Rady Miasta – najpierw niemieckiej, a od 1945 roku – polskiej. Gmach ratusza nie odniósł dużych zniszczeń podczas II wojny światowej. We wnętrzu zachowało się nieco przedwojennych dekoracji.

Od 1969 r. olsztyńskie kuranty wygrywają hymn Olsztyna „O Warmio moja miła”, skomponowany przez Feliksa Nowowiejskiego do słów Marii Paruszewskiej. Przedwojenne kuranty brzmiące w latach 1930-43 zostały przekazane do przetopienia na cele wojskowe.

Obecnie w ratuszu mieści się Urząd Miasta, Rada Miasta Olsztyna i Urząd Stanu Cywilnego.

Źródło: atrakcje.olsztyn.pl, polskaniezwykla.pl

Czytaj też: Architektura w Polsce | Ciekawostki | Olsztyn  | Historia | Miasto | Zabytek | whiteMAD na Instagramie