Piękno podkrakowskiej wsi Wygiełzów. Odwiedzamy urokliwe miejsce w Małopolsce

Wygiełzów i znajdujący się w nim skansen jest położony na zachód od Krakowa, zaledwie kilkadziesiąt minut jazdy samochodem. Na pięciu hektarach można zobaczyć tu 27 zabytkowych drewnianych budynków, w tym chociażby wielowiekowy kościół, drewniany dwór i chłopskie chaty. Nad sielsko położonym miejscem górują natomiast ruiny średniowiecznego zamku Lipowiec. Pierwszy weekend wakacji to świetna okazja, aby odwiedzić to urokliwe miejsce. 

Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie to skansen, w którym można lepiej poznać kulturę ludową wsi i małych miasteczek zamieszkałych przez krakowiaków zachodnich, grupę etnograficzną zamieszkującą również Małopolskę Zachodnią. Można tu zobaczyć także drewniane kapliczki, pasieki czy studnie, a nawet całe zagrody chłopskie z owocowymi sadami i przydomowymi ogródkami. Do dziś są one pielęgnowane w taki sposób, aby jak najlepiej oddawały klimat dawnej wsi.

Odwiedzając skansen lepiej można poznać także wiejskie rzemiosło, podglądając miejsca, w których niegdyś pracowali miejscowi kowale czy garncarze. Spacerując po skansenie można nawet zabić w dzwon kościelnej dzwonnicy. Tuż przy wejściu na teren skansenu znajdują się natomiast kryte gontem obiekty charakterystyczne dla zabudowy małego miasteczka. Zostały one odtworzone wokół czworobocznego rynku ze studnią po jego środku. Oryginalne budynki pochodzą przede wszystkim z XIX wieku. Wśród nich jest dom z pobliskiej Alwerni, a nawet okazała karczma, która wciąż działa. Uwagę przyciągają także ogródki, które obfitują w wiejską roślinność, taką jaką można było zobaczyć dziesiątki lat temu przy wiejskich domach.

Tym, co wyróżnia skansen w Wygiełzowie wśród innych tego typu obiektów w Polsce, jest jego wyjątkowe otoczenie. Powyżej górują ruiny średniowiecznego zamku Lipowiec, który widać już z dala. Jaka była jego funkcja? Z zamkowej wieży strzeżono traktu handlowego wiodącego z Krakowa na Śląsk. Rola zamku zmieniła się wraz z upływem czasu. Początkowo był letnią rezydencją biskupów krakowskich, następnie więzieniem dla duchownych i skazanych za przewinienia względem prawa kościoła. Jego 30-metrowa, czterokondygnacyjna wieża nadal wznosi się ponad okolicą na zalesionym wzgórzu. Pośród drzew można zobaczyć tu kamienne mury okazałego zamku biskupiego z XIII wieku. Choć od początku XIX stulecia budowla jest w ruinie, to aktualnie trwają kolejne prace remontowe. Dlatego póki co jego odwiedzanie nie jest możliwe. Już jesienią będzie można ponownie zobaczyć jednak ekspozycję w zamkowych pomieszczeniach, a także przedmioty znalezione podczas wcześniejszych prac renowacyjnych. 

Tymczasem warto i tak tu zajrzeć, aby zobaczyć przepiękny widok na okolice Zatora i Oświęcimia. To dwa ciekawe miasta, które zdecydowanie warte są odwiedzenia i poznania ich historii. O możliwościach spędzenia wolnego czasu w Oświęcimiu pisaliśmy więcej tutaj, zabytki i przyrodę Zatora (które są również ciekawym punktem wizyty w mieście, chętnie odwiedzanym w ostatnich latach za sprawą Energylandii) postaramy się przybliżyć następnym razem.

tekst: Tomasz Kobylański

zdjęcia: materiały Muzeum Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie, archiwum UMWM

Zobacz również: Architektura | Muzeum | Zabytek | Historia