Remont kamienicy Orsettich w Jarosławiu. Prace mają przywrócić jej wygląd z XVII w.

Zakończył się kolejny etap prac remontowych i konserwacyjnych przy kamienicy Orsettich w Jarosławiu. Objęły one dach oraz elewację i mają na celu przywrócenie pełnego blasku obiektowi, który jest uważany za jeden z najcenniejszych zabytkowych budynków przy jarosławskim rynku. Remont kamienicy Orsettich jest częścią przygotowań do wielkiego jubileuszu 100-lecia jarosławskiego Muzeum, które przypada w 2025 roku.

Obecny wygląd i układ wewnętrzny kamienicy jest efektem wielu remontów i przebudów. Budynek wzniesiono pod koniec wieku XVI. W latach 40. XVII wieku jej ówczesny właściciel – kupiec krakowski narodowości włoskiej, Wilhelm Orsetti – dokonał przebudowy kamienicy. Nieruchomość podwyższono i dobudowano murowane podcienia. W ten sposób powstała zachowana do dziś charakterystyczna, renesansowa fasada, a nazwa kamienicy upamiętnia jej zasłużonego właściciela.

Fasada główna kamienicy Orsettich po dwóch etapach remontu. Fot. Łukasz Śliwiński

Kolejne poważne przebudowy kamienicy miały miejsce po II wojnie światowej, kiedy budynek został nową siedzibą jarosławskiego muzeum. Od 1945 roku prowadzono generalny remont bardzo zniszczonych po wojnie wnętrz, podczas którego doszło do odkrycia barokowych, XVII-wiecznych polichromii. W części pomieszczeń odsłonięto także oryginalną posadzkę z cegły szkliwionej (tzw. olstrychu). W latach 60. zdecydowano się na zaadaptowanie strychu kamienicy na pomieszczenia biurowe, pracownie i magazyny muzealne
Jednocześnie z remontem wnętrz trwały prace ratownicze w podziemiach kamienicy. Budynki na jarosławskiej starówce posiadają piwnice drążone w podłożu lessowym, które po II wojnie światowej groziły zawaleniem. W latach 70. rozebrano kamienicę przy ulicy Trybunalskiej sąsiadującą z kamienicą Orsettich. W ten sposób muzeum zyskało obszerny ogród. Kolejny etap prac konserwatorskich przypadł na początek lat 2000., kiedy przeprowadzono remont elewacji kamienicy.

Kamienica Orsettich w Jarosławiu na początku XX wieku i obecnie. Widoczne są wtórnie zabudowane podcienia, które usunięto w latach 30. Pocztówka pochodzi z 1910 roku, Wydawnictwo Salonu Malarzy Polskich, Kraków. Zbiory Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich i Janusz Pruchnik/Wikimedia Commons, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons

Do 2022 roku elewacja kamienicy wymagała kolejnego remontu. Konieczna była też modernizacja wnętrz, przede wszystkim w części biurowej. Powracającym problemem było przeciekanie dachu w sezonie jesienno-zimowym spowodowane brakiem ogrzewania rynien i nieszczelnymi świetlikami na dachu, które krytycznie zagrażało pracy Muzeum. Remont kamienicy Orsettich, a dokładniej elewacji, rozpoczęto w 2022 roku. Ze względu na ogromne koszty prac, znacznie przekraczające możliwości finansowe Muzeum, są one prowadzone etapami. Na początek przeprowadzono remont najbardziej zniszczonej strefy cokołowej kamienicy. Po zdjęciu nieoryginalnych płyt z piaskowca, na ich miejsce położono tynk renowacyjny. Dodatkowo pomalowano dwie przypory podcieni. Koszt prac wyniósł około 120 tys. złotych, które uzyskano ze środków Podkarpackiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków oraz organizatora Muzeum, czyli Starostwa Powiatowego w Jarosławiu.

Ściana północno-wschodnia Orsettich przed i po dwóch etapach remontu. Fot. Łukasz Śliwiński

Mur Muzeum od strony ulicy Trybunalskiej – stan przed i po remoncie przeprowadzonym przez uczniów Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Jarosławiu. Fot. przed – Ela Sieradzka-Burghardt, po – Łukasz Śliwiński

W 2023 roku przeprowadzono renowację znajdującej się w najgorszym stanie ściany północno-wschodniej kamienicy Orsettich. W tym roku miał miejsce także remont podcieni kamienicy oraz uzupełniono prace z zeszłego roku. Prace wyniosły ponad 190 tys. złotych pozyskanych ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Podkarpackiego Konserwatora Zabytków oraz przy wsparciu organizatora Muzeum, czyli Powiatu Jarosławskiego. Dzięki dotacji prawie 150 tys. zł ze środków Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego Muzeum było także w stanie przeprowadzić konieczny remont dachu. W zakres prac weszła m. in. naprawa i renowacja pokrycia, wykonanie dodatkowej obróbki blacharskiej z blachy miedzianej, poszerzenie pasa nadrynnowego z blachy miedzianej, wymiana rur spustowych, montaż śniegołapów, wykonanie i montaż instalacji przeciwoblodzeniowej na dachu, rynnach i rurach spustowych budynków oraz przegląd świetlików dachowych z wymianą uszczelek, płyt poliwęglanowych oraz siłowników.

Pomieszczenie biurowe na poddaszu Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich po remoncie przeprowadzonym przez uczniów Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Jarosławiu. Fot. Łukasz Śliwiński

Od stycznia 2023 roku Muzeum podjęło współpracę z Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Jarosławiu. Uczniowie wykonali m. in. prace remontowe takie jak malowanie ścian czy układanie paneli w pomieszczeniach biurowych Muzeum. Przeprowadzili także gruntowny remont powstałego w latach 70. muru odgradzającego ogród Muzeum od ulicy Trybunalskiej. Prace objęły nie tylko wzmocnienie struktury muru, ale także renowację bram wejściowych oraz wykonanie autorskiego systemu do ekspozycji plenerowych wystaw planszowych.
Jednocześnie z pracami remontowymi, w Muzeum trwa rozbudowa i modernizacja przestrzeni wystawienniczej.

Remont kamienicy Orsettich ma na celu przywrócenie jej wyglądu z pierwszej połowy XVII wieku. W kolejnych latach, w miarę zdobywania środków zewnętrznych, prace będą kontynuowane.

Źródło: Ela Sieradzka-Burghardt – Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich

Czytaj też: Architektura | Kamienica | Metamorfoza | Zabytek | Historia | whiteMAD na Instagramie