Brutalistyczny ratusz w Bensberg – betonowa konstrukcja w sąsiedztwie zabytkowego zamku

Zamek Bensberg to średniowieczny zespół w Bergisch Gladbach w Nadrenii Północnej-Westfalii. W latach 1962–1972 rozbudowano go według planów architekta Gottfrieda Böhma o kontrowersyjną część mieszczącą ratusz. Dziś stanowi przykład jednego z najciekawszych przykładów brutalizmu w Niemczech. Czysty beton, potężna wieża odlana w rzeźbiarskich formach i kontrast z historycznymi zabudowaniami zamkowymi wciąż oddziałują na odbiorców, po ponad 50 latach od budowy.

Pierwsze zabudowania zamku Bensberg datowane są na XII wiek. Obiekt był od początku zaplanowany jako obiekt obronny. W części południowo-wschodniej i południowej utworzono fosę wraz z murem kurtynowym. Aby dostać się do wnętrza trzeba było przejść przez most zwodzony, który istniał do lat 60. XX wieku. Rozwój broni palnej pod koniec XIV wieku spowodował, że zamek był coraz bardziej rozbudowywany z przeznaczeniem na cele mieszkalne. Od 1413 roku nie mówiło się już o zamku, lecz o pałacu oraz folwarku Bensberg.

Północno-wschodnia strona zamku Bensberg, widok z 1826 roku. Fot. http://www.lust-auf-bensberg.de/bensberg/burg/burg.htm

Zniszczenia wojny trzydziestoletniej spowodowały, że obiekt powoli popadał w ruinę. Budynek przeznaczono następnie na szpital dla wojsk cesarskich. W 1859 r. na terenie zespołu zamkowego wybudowano klasztor, a pod koniec XIX w. utworzono szpital katolicki, który funkcjonował do lat 50. XX wieku. W 1962 roku rada ówczesnego miasta Bensberg podjęła decyzję o przekształceniu obiektu w nowy ratusz.

Pod koniec lat 50. w Bensbergu wzrosło zapotrzebowanie na nowy i funkcjonalny budynek ratusza. Wybraną lokalizacją był Stary Zamek. W pierwszej kolejności przeprowadzono inwentaryzację i zabezpieczono istniejące pozostałości. W planie uwzględniono elementy sprzed 1850 roku. Należały do ​​nich pięcioboczny donżon z XII wieku, wieża Engelberta, mur zewnętrzny pomiędzy nimi, dawne portale zamkowe, sklepiona piwnica i kolejna mniejsza wieża. Elementy te wraz ze starym murem zamkowym w układzie pierścieniowym tworzyły podstawę nowej budowli.

Integracja pozostałości starego zamku i związane z tym powiązanie historii ze współczesnością stało się częścią przetargu, w którym opowiedziano się za projektem architekta Gottfrieda Böhma. Decydujące było także odejście modelu Böhma od monotonii architektury lat 60. XX wieku. Jury uznało projekt za artystyczną odpowiedź na zadanie urbanistyczne. Wyeksponowano w nim koncepcję wewnętrznego dziedzińca wraz z kontrapunktami wieży schodowej. Całość charakteryzują pasy okien oraz surowa, monolityczna forma.

Budynek był od początku bardzo polaryzujący i budził rozmaite emocje. Przeważały ówcześnie jednak te pozytywne, wiele środowisk architektonicznych doceniało nową konstrukcję za jej nowatorską formę i dialog z zabytkowymi zabudowaniami zamku. Wnętrze budynku charakteryzuje się estetyką odsłoniętego betonu, z którego wykonane są wszystkie ściany i sufity. W elementach betonowych znajdują się różne otwory i nisze. Sufity w rejonie korytarzy do pomieszczeń biurowych pokryto jasnobrązowymi, matowymi panelami drewnianymi. Wszystkie podłogi i schody wykonane są z czerwonej cegły. Dzięki temu budynek nabiera niemal sakralnej atmosfery.

Do czasu połączenia dwóch byłych miast Bergisch Gladbach i Bensberg w jeden organizm miejski w 1975 roku, urząd ratusza Bensberga znajdował się w brutalistycznej budowli. Po reorganizacji gminy administracja miejska została przeniesiona do innych budynków w Bergisch Gladbach. Obecnie w obiekcie mieści się wydział techniczny administracji miejskiej. Odbywają się tu także posiedzenia rady i komisji. Ponadto w ratuszu i na wewnętrznym dziedzińcu organizowane są koncerty i różnego rodzaju imprezy.

Źródło: beton.org

Czytaj też: Architektura | Brutalizm | Historia | Beton | Niemcy