Sezam – kultowy warszawski dom towarowy

Spółdzielczy Dom Handlowy „Sezam” był jednym z zespołu obiektów Ściany Wschodniej ulicy Marszałkowskiej w Warszawie. Został wzniesiony w 1969 roku, zamykając założenie od strony ulicy Świętokrzyskiej. Kultowy budynek, zaprojektowany przez zespół architektów Andrzeja Sierakowskiego, Tadeusza Błażejewskiego i Romualda Widerę, został zburzony w 2014 roku.

„Sezam” został wybudowany ze środków spółdzielczych. Należał do WSS „Społem” Śródmieście. Za konstrukcję gmachu odpowiedzialny był inżynier Jan Kopciowski. Został otwarty 11 października 1969 roku. Budynek posiadał witryny wyłącznie w części parterowej oraz ściany osłonowe z fałdowanej blachy aluminiowej. “Sezam” został wyposażony w bardzo nowoczesny system wentylacyjny. Dla wygody klientów zastosowano schody ruchome. Istniał system podziemnych korytarzy, którymi transportowano towar do piwnic budynku. Prowadzono w nim sprzedaż artykułów przemysłowych, gospodarstwa domowego, a także artykułów spożywczych w dużym dziale samoobsługowym. Znajdowały się tam również kawiarnia oraz bar szybkiej obsługi o powierzchni 476 m². Taras kawiarni znajdował się na pierwszym piętrze w części północnej budynku (od strony ul. Świętokrzyskiej).

1969 r. Nad drzwiami widoczny napis “Sezamie otwórz się”. Źródło: NAC – Narodowe Archiwum Cyfrowe

„Sezam” był największym spółdzielczym domem towarowym w Warszawie. W 1973 roku zatrudniał ok. 300 pracowników. W 1992 roku, wykorzystując lokal i taras kawiarni, zbudowano lokal dla pierwszej w Polsce restauracji sieci McDonald’s. W uroczystości otwarcia uczestniczył były minister pracy i polityki socjalnej Jacek Kuroń. Budynek w ostatnich latach swojej działalności przedstawiał przygnębiający obraz. Pozaklejany, kilkakrotnie przebudowany i zaniedbany „Sezam” nie był już tym, czym przed dekadami. Nie pasował do centrum metropolii, wobec czego podjęto decyzję o rozbiórce. 10 sierpnia 2014 roku był ostatnim dniem działalności domu handlowego, a wkrótce później zamknięto restaurację McDonald’s. Neony z rozebranego budynku zostały przekazane do Neon Muzeum.

Rok 1969 i to samo miejsce obecnie. Źródło: NAC – Narodowe Archiwum Cyfrowe i Bogdan JS, Licencja: CC-BY 4.0 

“Sezam” w 2010 roku i biurowiec „Centrum Marszałkowska” dziś. Autor zdjęcia: bonczek_hydroforgroup i Adrian Grycuk, CC BY-SA 3.0 PL, via Wikimedia Commons

Na jego miejscu wzniesiono nowy, 14-kondygnacyjny budynek, który miał ożywić róg Marszałkowskiej i Świętokrzyskiej, a co ważniejsze, dodać mu wielkomiejskiego prestiżu, tak jak kiedyś dodawał go „Sezam”. Biurowiec „Centrum Marszałkowska” został zbudowany w latach 2016–2018. Zaprojektowało go biuro architektoniczne Juvenes Projekt z Warszawy. W czerwcu 2018 roku otwarto w podziemiu sklep „Sezam”, mający niejako kontynuować handlową tradycję tego miejsca i przypominać historię stojącego tu dawniej  kultowego domu towarowego.

Źródło: cargocollective.com, tubylotustalo.pl

Czytaj też: Architektura w Polsce | Modernizm  | Ciekawostki | Historia | Warszawa