Stefan Knapp stworzył ją 50 lat temu. Dekoracyjna fasada auli UMK w Toruniu

Jest bardzo nietypowa. Dekoracyjna fasada od pięćdziesięciu lat zdobi aulę Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Jej autorem jest Stefan Knapp, który poszczególne elementy dzieła wykonał w swojej pracowni w Anglii.

Mozaika składa się z 255 kwadratowych elementów o trzech różnych wielkościach. Kolorowe części mają symbolizować układ ciał niebieskich.

Panneau wykonane jest metodą opracowaną przez Knappa, polegającą na pokrywaniu stalowych blach porcelanowym gruntem, a następnie nanoszeniu na nie sproszkowanego szkła o różnych barwach – tłumaczy dr hab. Michał Pszczółkowski, autor książki “Architektura Uniwersytetu Mikołaja Kopernika”.

Mimo upływu lat dzieło jest cały czas w dobrej formie. Spora w tym zasługa specjalnej metody produkcji. Powierzchnię blach utrwalono poprzez kilkukrotne wypalenie ich w specjalnym piecu. Taki proces uodpornił kolorowe elementy na szkodliwe działanie warunków atmosferycznych.

Kwadratowe części dotarły do Polski stopniowo. Najpierw w 1972 roku polsko-angielskie przedsiębiorstwo przewozowe dostarczyło z miejscowości Wormsley do portu siedem skrzyń o wadze około 1,5 tony. Następnie ładunek trafił na statek należący do Przedsiębiorstwa Spedycji Międzynarodowej C. Hartwig w Szczecinie oraz Polskie Linie Oceaniczne z siedzibą w Gdyni. Transport statkiem Wodnica z Londynu do Szczecina trwał dwa dni.

Montażem kolorowych elementów zajęli się pracownicy Bydgoskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego. Artysta przyjechał doglądać postępu prac 21 listopada 1972 roku. Montaż dzieła zakończono 31 stycznia 1973 roku.

To jeden z nielicznych przykładów twórczości zachodniego artysty w przestrzeni PRL-u. Stefan Knapp, choć polskiego pochodzenia, jako artysta był ukształtowany w całości przez sztukę Zachodu: tam zdobył wykształcenie, tam ewoluowała jego twórczość. Na tym tle dzieło jest absolutnym unikatem – także w zakresie techniki wykonania, w polskiej sztuce będącej całkowitą nowością – mówi dr hab. Pszczółkowski.

Co ciekawe, w chwili odsłonięcia dzieła polscy rzeczoznawcy próbowali oszacować wartość instalacji. Nie mogli tego jednak zrobić, ponieważ dzieło powstało w technice, w której w kraju wówczas nie stosowano. Sam autor wycenił wtedy wartość pracy na 12 tysięcy dolarów, co dziś można szacować na 80 tysięcy dolarów. Stefan Knapp wykonał instalację bezpłatnie, samodzielnie pokrywając wszystkie koszty. To jego dar dla uczczenia narodzin astronoma.

Stefan Knapp urodził się 11 lipca 1921 r. w Biłgoraju. Podczas II wojny światowej razem z armią generała Andersa trafił do Anglii, gdzie wstąpił do Royal Air Force. Już po wojnie rozpoczął studia w Central School of Arts and Crafts w Londynie.

fot. Andrzej Romański, źródło: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Czytaj też: Ciekawostki | Sztuka | Toruń | Mozaika | Detal | whiteMAD na Instagramie