Modernistyczna willa Katelbachów koło Celestynowa zyskała status zabytku

Budynek znajduje się w miejscowośći Lasek koło Celestynowa. Willa Katelbachów zbudowana została w latach 1937-1938, decyzję o wpisie do rejestru zabytków podjął prof. dr hab. Jakub Lewicki, Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków.

Willa wpisana została do rejestru zabytków nieruchomych województwa mazowieckiego. Właścicielem budynku był inż. Stefan Katelbach, aktywny w wielu branżach przedsiębiorca, właściciel m.in. warszawskiego Domu Handlowego Stefan Katelbach (1919), dyrektor hurtowni materiałów włókienniczych Wielkopolanin (1920), właściciel Zakładów Przeróbki Drzewa Stefan Katelbach (1921). W późniejszych latach wchodził on w skład delegacji rządowych nawiązujących zagraniczne relacje handlowe.

Zbudowana pod koniec lat 30. XX willa uchodziła za luksusową. Jej projektant niestety nie jest znany. Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków informuje, że prawdopodobnie budynek zaprojektował Juliusz Nagórski, który w 1937 r. zaprojektował dla Stefana Katelbacha willę w Juracie. Budynek otrzymał modernistyczną formę i bogaty wystrój, na który składały się m.in. kute kraty, okładziny, parapety i posadzki kamienne, parkiety, sztukaterie, kafle huculskie pozyskane z przywiezionego z Pokucia pieca. Willa pozostawała w rękach właścicieli do 1940 r., po wojnie przeszła na własność Skarbu Państwa i wykorzystywana była jako siedziba szkoły, a następnie sanatorium przeciwgruźliczego. Od 1972 r. budynek wraz z terenem przeszedł pod zarząd Polskiej Akademii Nauk i jest siedzibą ośrodka szkoleniowego Instytutu Wysokich Ciśnień (UNIPRESS).

Do dziś willa Katelbachów posiada wiele oryginalnych elementów. To między innymi parkiety, okładziny kamienne, szafy wnękowe, kominki, sztukaterie i klatki schodowe. Istotnym elementem wystroju są również kafle podolskie autorstwa Aleksandra Bachmińskiego (Bachmetiuka) z Kossowa, który uznawany jest za najwybitniejszego przedstawiciela ludowej ceramiki huculskiej. Kafle pochodzące ze zdemontowanego pieca z 1879 r. wmurowano w ścianę przy wejściu na werandę po stronie lewej (18 szt.) i prawej (6 szt.). Nad kominkiem w salonie znajduje się historyczne lustro, na parterze i piętrze zachowały się pojedyncze przykłady umieszczonych w niszach lamp sufitowych w zlicowanej ze stropem oprawie z niklu i szkła mlecznego, szafek ściennych, a także wykonanych na wymiar wnękowych szaf gabinetowych o fornirowanych drzwiach. W sypialni na piętrze znajduje się niewielka nisza nad drzwiami wejściowymi z rzeźbiarskim popiersiem. Okrągłe okno oranżerii wypełnione jest witrażem o tematyce marynistycznej.

Dawna Willa Katelbachów stanowi cenny przykład luksusowego modernistycznego budynku mieszkalnego wzniesionego na podstawie indywidualnego projektu architektonicznego uwzględniającego kompleksowy wystój i rozwiązania materiałowego. Walory artystyczne budynku wyrażają się zarówno w zewnętrznej formie architektonicznej jak i rozplanowaniu oraz wystroju wnętrz. Kubiczne segmenty i opływowe narożniki silnie rozczłonkowanej bryły wraz z fakturalnym zróżnicowaniem powierzchni elewacji wywodzą się z form stylu międzynarodowego, rozpowszechnionego w dwudziestoleciu międzywojennym. Efekty przestrzenne podkreśla dodatkowo układ tarasów wiążących kompozycję przestrzenną budynku z otaczającym terenem. Wszystkie powyższe elementy definiujące architekturę budynku wpisują się w język architektury modernizmu o cechach luksusowych – czytamy komunikat Jakuba Lewickiego zamieszczony na stronie internetowej Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Budynek wyróżnia się pośród zachowanej na terenie województwa grupy modernistycznych budynków mieszkalnych spójną i starannie zakomponowaną aranżacją wnętrz dostosowaną do układu funkcjonalnego i potrzeb pierwszych użytkowników oraz wysokim poziomem zachowania oryginalnej substancji zabytkowej.

źródło: Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków

Czytaj też: Zabytek | Historia | Modernizm | Ciekawostki | Dom | whiteMAD na Instagramie