Pałac Paca w Dowspudzie. Warto go odbudować? [SONDA]

Pałac Paca w Dowspudzie znajduje się w województwie podlaskim. Blisko granicy z Litwą. Trwa dyskusja o odbudowie budynku w oryginalnej formie.

Pałac Paca stanowi główną atrakcję turystyczną Dowspudy. Do dziś zachowała się niewielka część neogotyckiego pałacu. Obiekt wzniesiono w 1827 roku dla Ludwika Michała Paca, generała wojsk polskich i napoleońskich. Budynek zaprojektował Piotr Bosio, którego w połowie budowy wymienił inny architekt – Henryk Marconi. Samo urządzanie i dekorowanie wnętrz trwało aż cztery lata.

Pałac był niewielki. To dwukondygnacyjna budowla, która składa się z korpusu głównego, a w narożnikach ma cztery smukłe wieżyczki. Nad korpusem głównym wznosiła się nadbudówka zwieńczona attyką i pinaklami, a jego przednią część zdobił mocno wysunięty portyk pełniący rolę podjazdu. W niszach frontowej elewacji stały prawdopodobnie rzeźby królów polskich autorstwa włoskiego rzeźbiarza Carla Aurelli.

Z dziewiętnastowiecznych opisów wiadomo, że na parterze znajdowały się: archiwum, biblioteka, kaplica, salony oraz zdobiona sztukaterią jadalnia, a na piętrze część mieszkalna właściciela i jego rodziny. Pałac rozebrano w 1867 roku. Do dziś zachował się jedynie portyk oraz jedna wieża.

Obiekt jest pod ochroną Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Białymstoku. Obecnie pałac jest w prywatnych rękach. Inwestor chciałby odbudować gmach i otworzyć w nim hotel.

Koncepcja rekonstrukcji bryły i elewacji frontowej pałacu została przygotowana w oparciu o bogaty materiał ikonograficzny. W przypadku elewacji bocznych oraz tylnej, a także wnętrza pałacu – bezpośrednie odniesienia ikonograficzne nie są dostępne, a ich rekonstrukcja jest w dużym stopniu hipotetyczna.

Relikty założenia pałacowo-parkowego w Dowspudzie, z uwagi na wartości historyczne, kulturowe i artystyczne, należą do najważniejszych miejsc zabytkowych w województwie podlaskim – mówi prof. Małgorzata Dajnowicz podlaska wojewódzka konserwator zabytków.

W opinii Rady pełna rekonstrukcja bryły i elewacji pałacu jest niezgodna z doktryną konserwatorską i podstawowymi dokumentami w tym zakresie – Kartą Wenecką, Kartą Ochrony Historycznych Ruin, które akcentują wartość oryginalnej substancji zabytkowej i zalecają unikanie pełnych rekonstrukcji – czytamy w komunikacie wydanym przez konserwatora.

Tym samym wojewódzki konserwator rekomenduje jedynie zachowanie, zabezpieczenie i konserwację reliktów pałacu oraz budowę hotelu w wybranej lokalizacji na terenie zespołu, po przeprowadzeniu szczegółowych badań archeologicznych i inwentaryzacji dotychczasowego stanu badań nad zespołem. Inny dopuszczalny wariant zakłada przeprowadzenie pełnego zakresu prac konserwatorskich w odniesieniu do istniejących reliktów, rekonstrukcję elewacji frontowej pałacu na podstawie zachowanych materiałów ikonograficznych.

A jakie jest wasze zdanie? Warto odbudować pałac w oryginalnej formie?

Czytaj też: Zabytek | Ciekawostki | Cegła | Historia | whiteMAD na Instagramie

źródło: Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Białymstoku