Poznański hotel Merkury – powiew zachodniego świata opakowany w doskonały modernizm

Hotel Merkury w Poznaniu to wyjątkowa modernistyczna budowla, która powstała w samym centrum miasta w latach 1961–1964. Był to pierwszy okazały obiekt hotelowy wzniesiony w Poznaniu po II wojnie światowej. Gmach powstał dla Orbisu wg projektu doc. mgr. inż. arch. Jana Cieślińskiego i inżynierów architektów: Henryka Grochulskiego i Jana Węcławskiego, pod nazwą Hotel Orbis Merkury, głównie dla potrzeb najważniejszych gości Międzynarodowych Targów Poznańskich.

Projektowany był jako wizytówka nie tylko stolicy Wielkopolski, ale całego kraju, co bezpośrednio wpływało na prestiż realizacji. Projekt obiektu wyłoniono w konkursie Miastoprojektu. Składa się z dwóch brył – niskiej (dwukondygnacyjnej) i wysokiej (hotelowej, dziewięciokondygnacyjnej). Całość posiada narys litery Y. Charakterystycznym elementem elewacji były, do czasu remontu, szachownicowo ułożone płaszczyzny płytek ceramicznych i okien. Wyróżniające jest także zadaszenie przed głównym wejściem, o dynamicznym, rzeźbiarskim wydźwięku. Przy wejściu południowym umieszczona jest płaskorzeźba Ceramiczna Ściana Dekoracyjna autorstwa Andrzeja Matuszewskiego z 1963 roku.

Widok na Hotel Merkury w 1964 od strony obecnego ronda Kaponiera. Fot. Mikolajabcd, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons

W jego budowie i projektowaniu wnętrz brali udział najlepsi ówcześni poznańscy artyści, począwszy od wspomnianych już architektów, poprzez projektantów wnętrz i mebli, aż po rzeźbiarzy i twórców tkaniny artystycznej. Takie nietypowe rozwiązania, będące przykładem współdziałania i organicznego powiązania różnych dyscyplin artystycznych, praktycznie dotąd niespotykane, zyskały wielkie uznanie nie tylko w kraju, ale i za granicą. W momencie otwarcia było w nim 650 miejsc noclegowych w pokojach jedno- i dwuosobowych oraz 500 miejsc gastronomicznych. Merkury miał wyróżniać się na tle wcześniej istniejących hoteli w Poznaniu, co zostało oficjalnie potwierdzone przez przyznanie mu kategorii Lux w 1966 roku, jako jednemu z trzech obiektów tego typu w Polsce, obok warszawskiego i krakowskiego. Na lokalizację budynku wpłynęło przede wszystkim bliskie sąsiedztwo Międzynarodowych Targów Poznańskich oraz węzeł komunikacyjny związany z dworcem kolejowym, a także skrzyżowanie ważnych traktów przelotowych (dzisiejsze rondo Kaponiera). Budynek hotelu wpisywał się w duże założenie urbanistyczne, którego plan został opracowany na początku lat 60. XX wieku. Rejon hotelu miał być połączony ciągiem pieszym z układem funkcjonalno-przestrzennym obejmującym ul. św. Marcin (wówczas Armii Czerwonej), pl. Wolności oraz okolicę Teatru Polskiego i stanowić jego zachodnią granicę.

Merkury przed i po nieszczęsnej przebudowie. Fot.  Free Art License i Google Maps

W ciągu następnego dziesięciolecia Poznań zyskał dwa kolejne nowoczesne hotele: Orbis-Poznań w 1971 roku oraz Orbis-Polonez, cztery lata później. Naturalną koleją rzeczy hotel Merkury zaczął ustępować pierwszeństwa nowszej konkurencji. Po 1989 obiekt został włączony do sieci Mercure i otrzymał nazwę Hotel Mercure Poznań. W latach 1999–2002 doszło do kontrowersyjnej modernizacji/dewastacji, która zniszczyła charakterystyczną i ciekawą szachownicową elewację, zastępując ją ścianą bez wyrazu. Autorami projektu byli Andrzej Kurzawski, Wojciech Kolesiński, Mariusz Gramowski, Przemysław Woźny. Zmieniono wówczas nazwę na Hotel Mercure Poznań Centrum.

Pionierska wartość budynku nie jest już dziś rozumiana i zauważana, czego smutnym wyrazem jest zmiana formy architektonicznej oraz sztuczne podziały we wnętrzu hotelowego hallu. Doskonały przykład powojennego modernizmu został potraktowany po macoszemu, co nie wyszło mu na dobre.

Źródło: formy.xyz

Czytaj też: Architektura w Polsce | Modernizm  | Ciekawostki | Historia | Poznań