ARCHITEKTURA

Przedwojenna wieża wodna w Orzeszu nowym zabytkiem

To nowy zabytek na terenie województwa śląskiego. Wieża wodna w Orzeszu znajduje się przy ulicy Dworcowej. Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Katowicach podjął decyzję o wpisie budynku do rejestru zabytków.

Decyzja o wpisie do rejestru ogłoszona została 12 stycznia 2023 r. Projekt budowy wieży ciśnień wodociągu kolejowego w Orzeszu powstał ok. 1913 r. Opracowano go we wrocławskiej firmie braci Huber. Już w latach 1853–1857 Towarzystwo Kolei Wilhelma zbudowało linię kolejową z miejscowości Nędza przez Rydułtowy, Orzesze, Ligotę (obecnie Katowice Ligota) do huty „lda” z odgałęzieniem Orzesze – Jaśkowice – Łaziska – kopalnia „Waleska”.

Już w 1857 r. stacja kolejowa w Orzesze miała charakter stacji węzłowej. Nowy wodociąg kolejowy zbudowano na stacji w 1913 r. Składał się z ujęcia wody na potoku Gostynka, przepompowni i wieży ciśnień.

Budowa wodociągu na stacji Orzesze związana była z modernizacją linii Katowice Ligota – Orzesze oraz Orzesze – Żory. Prace modernizacyjne linii były podjęte w celu wprowadzenia na nie pociągów pośpiesznych relacji Katowice – Orzesze – Buhumin – Wiedeń. Z powodu wybuchu I wojny światowej planów tych nie zrealizowano. Wodociągową wieżę ciśnień zbudowano w nowoczesnej żelbetowo-betonowej konstrukcji wprowadzając do niej zbiornik wody stalowy, nitowany typu Brokhausa, mieszczący maksimum 225 m3 wody (praktycznie 200 m3 wody). Projektowała ją i budowała firma posiadająca duże doświadczenie we wznoszeniu konstrukcji żelbetowych (budowli technicznych, mostów, przemysłowych hal produkcyjnych).

fot. Pudelek (Marcin Szala), wikimedia.org, licencja CC 3.0

Nowoczesna konstrukcja nie skrywa materiału i technologii wykonania, eksponuje wręcz swą przemysłową funkcję. Zyskała historyzujący wystrój architektoniczny, nawiązujący do klasycznych wzorców ikonograficznych ale w ujęciu niemalże modernistycznym. Przedmiotowy budynek wieży ciśnień został wzniesiony w drugiej dekadzie XX w. Oddano go do użytku ok. 1930 r. Obiekt do 2014 r. stanowił własność PKP, następnie został przekazany Gminie Orzesze.

źródło: Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Katowicach

Czytaj też: Katowice | Zabytek | Cegła | Ciekawostki | whiteMAD na Instagramie

Recent Posts

Jak zabudować Wolne Tory w Poznaniu? Jednym z pomysłów jest ekologiczna dzielnica

Wolne Tory to obszar o wielkości około 117 ha, który znajduje się między dzielnicami Wilda…

5 maja 2024

Szałwia i szlachetny granat otulone drewnem. Zaglądamy do mieszkania w Krakowie!

Szałwia i szlachetny granat w nutach otulającego je drewna - przestrzeń pełna spokoju i figlarnych…

5 maja 2024

Dom Stu Balkonów w Krakowie. Czołowy przykład powojennego modernizmu

Jego budowa rozpoczęła się w 1959 r. i trwała dwa lata. Dom Stu Balkonów znajduje…

5 maja 2024

Ich instalacje pokazywały inny świat. Christo i Jeanne-Claude

Swoje śmiałe instalacje realizowali już kilkadziesiąt lat temu. Skrupulatnie wybierali miejsca, które odmienią. Duet artystów…

4 maja 2024

Gdańsk: podczas remontu Żurawia odnaleziono mnóstwo zabytkowych przedmiotów

Remont zabytkowego Żurawia w Gdańsku trwał ponad trzy lata i zakończył się w kwietniu. Można…

4 maja 2024

Wygląda, jakby nie miał okien. Xerox Tower w Rochester

Jego projekt przygotował architekt Welton Becket z zespołem. Xerox Tower zbudowany został w Rochester w…

3 maja 2024

Ta strona korzysta z pliki cookie, dzięki którym informacje są przechowywane na Twoim komputerze. Pozostawanie na tej stronie oznacza wyrażenie zgody na wykorzystywanie plików cookie.

Dowiedz się więcej