Wieża wodna Zakładów Polfa powstała w kompleksie zakładów farmaceutycznych na warszawskim Tarchominie na terenie znacjonalizowanych po II wojnie światowej Zakładów Ludwika Spiessa. Niezwłocznie po zakończeniu działań wojennych przystąpiono do odbudowy zakładów, a już w 1947 r. uruchomiono produkcję penicyliny, zaś w 1953 – insuliny. W 1947 r. fabryka weszła w skład przedsiębiorstw Zjednoczenia Przemysłu Farmaceutycznego POLFA jako Tarchomińskie Zakłady Farmaceutyczne Polfa.
Rozbudowany kompleks fabryczny wymagał nowej wieży wodnej. Zatwierdzony w 1952 r. projekt obiektu został opracowany przez inż. arch. Władysława Raczyńskiego w Specjalistycznym Przedsiębiorstwie Projektowania Budownictwa Miejskiego – Miastoprojekt. Prace związane z budową przeprowadzono w 1954 r. Ostatecznie dopiero w 1957 r. wybrano docelowy projekt zwieńczenia wieży autorstwa inż. K. Bohatyrewicza, opracowany przez firmę BIPROFARM. Partie szczytowe otrzymały formę żelbetowej cylindrycznej nadbudówki ujętej konstrukcją wsporczą w postaci czwórnogu i nadciągów. Wkrótce żelbetowe zwieńczenie uzupełniono ażurowym neonem z logotypem zakładów Polfy wpisanym w koło.
“Podjąłem decyzję o wpisie do rejestru zabytków nieruchomych województwa mazowieckiego wieży wodnej Zakładów Farmaceutycznych Polfa Tarchomin, wzniesionej w 1954 r., według projektu Władysława Raczyńskiego i K. Bohatyrewicza, położonej w Warszawie przy ul. Aleksandra Fleminga 2, z uwagi na zachowane wartości artystyczne, historyczne i naukowe obiektu.” – pisze prof. dr hab. Jakub Lewicki Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków
Wieża wodna Zakładów Polfa stanowi najbardziej wartościowy pod względem architektonicznym element założenia fabrycznego o niemal 200-letniej historii, kontynuującego przedwojenne tradycje produkcji farmaceutyków. Unikatowy obiekt architektury inżynieryjnej jest zarazem dokumentem szybkiej odbudowy polskiego przemysłu w nowych warunkach ustrojowych, a także ilustracją tendencji architektonicznych lat 50. XX wieku, a sam proces projektowy unaocznia zachodzące zmiany w panującej ówcześnie stylistyce.
Obiekt stanowi zarazem przyczynek do badań nad twórczością Władysława Raczyńskiego (właśc. Nałęcz-Raczyńskiego), absolwenta Politechniki Warszawskiej (1922), autora projektów licznych budynków mieszkalnych w Warszawie. Budynek wieżowy stanowi ponadto ważny element krajobrazu architektonicznego dzielnicy i świadectwo fabrycznego charakteru dawnych przedmieść Warszawy. Wieża jest także cennym przykładem dzieła architektury inżynieryjnej, ilustrując ewolucję konstrukcji i formy wieżowych zbiorników wodnych. Posiada tym samym istotne wartości naukowe (dokumentacyjne) i historyczne.
Budowla wyróżnia się ponadto monumentalną, zwartą bryłą i unikatowym ukształtowaniem elewacji, kontrastującym z modernistyczną żelbetową formą zwieńczenia. Dekoracyjny efekt uzyskany dzięki zestawieniu szarej i czerwonej cegły licowej i wyrafinowany geometryczny deseń o wyrazistej fakturze świadczą o wysokich wartościach artystycznych obiektu. Jednocześnie, mimo unowocześnionej formy, przedmiotowa budowla zachowała typowe dla dawnych wież ciśnień elementy zaczerpnięte z dawnych epok stylowych, w tym przypadku uwidaczniające się w opracowaniu zewnętrznym, swobodnie nawiązującym do tradycyjnych technik zdobienia elewacji.
Czytaj też: Zabytek | Historia | Warszawa | Ciekawostki | Architektura
źródło: www.mwkz.pl
tekst: prof. dr hab. Jakub Lewicki Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków
Zbudowany został w 1933 roku. Dom Aleksandry lljinienė w Kownie w Litwie to jeden z…
Bagno Shreka, dom Barbie, latający dom z filmu Odlot, a może Dom Ojca Chrzestnego? Wybór…
Po latach wrócił pomysł budowy podmorskiego połączenia, dzięki któremu koleją dostaniemy się do Afryki. Hiszpanię…
Identyfikacja wizualna Nagrody Literackiej Gdynia została zaprojektowana przez polską pracownię TOFU Studio. O pracowni pisaliśmy…
Wyróżnienia must have przyznawane są już od 2011 r. Trafiają one do polskich firm, projektantów…
W wolnym czasie można robić różne rzeczy, a szczególnie gdy jest ładna pogoda. Aktywne spędzanie…
Ta strona korzysta z pliki cookie, dzięki którym informacje są przechowywane na Twoim komputerze. Pozostawanie na tej stronie oznacza wyrażenie zgody na wykorzystywanie plików cookie.
Dowiedz się więcej