Dom Partii w Warszawie – reprezentacyjna siedziba KC PZPR

1 maja 1952 roku oddano do użytku Dom Partii – siedzibę Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Zbudowany został z obligatoryjnych składek członków partii i całego społeczeństwa na miejscu m.in. pijalni mleka i siedziby straży ogniowej, a także jednej z największych kamienic w Warszawie, która została zbombardowana w 1939 roku.

Na projekt budynku rozpisano w 1947 roku konkurs architektoniczny. W tym samym roku spośród 10 zaproszonych zespołów wybrano projekt zespołu „Tygrysów” (Wacław Kłyszewski, Jerzy Mokrzyński i Eugeniusz Wierzbicki). Budowę rozpoczęto w lipcu 1948.

Budowa gmachu KC PZPR, rok 1949. Źródło: NAC – Narodowe Archiwum Cyfrowe

Pod realizację obiektu wyznaczono teren między Alejami Jerozolimskimi, Nowym Światem, ul. Książęcą, gdzie zachowane kamienice przewidziano do rozbiórki, co otwierać miało szeroką perspektywę na plac Trzech Krzyży i Aleje Ujazdowskie. Główną elewację gmachu zaprojektowano zatem od południa. Monumentalnemu modernistycznemu gmachowi nadano kształt zamkniętego czworoboku z dużym wewnętrznym dziedzińcem, łączącym się w przyziemiu szerokimi podcieniami z otwartą przestrzenią. Wzdłuż długiego balkonu nad prześwitami prowadzącymi na obszerny dziedziniec zlokalizowano gabinet I Sekretarza KC PZPR Bolesława Bieruta. Do nowego obiektu sukcesywnie zaczęły się przenosić kolejne wydziały PZPR, jednak wciąż trwały w nim prace wykończeniowe. Do budowy wykorzystano m.in. granit ze zniszczonego mauzoleum Hindenburga. Socrealistyczny wyraz zyskały wnętrza, których projekt opracowali m.in. Jerzy Bandura, Jerzy Jarnuszkiewicz i Franciszek Strynkiewicz. Dom Partii oddano do użytku w 1951 roku. Siedzibą PZPR gmach pozostawał do 1989 roku.

Gmach Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w 1951 i obecnie. Źródło: Adrian Grycuk, CC BY-SA 3.0 PL, via Wikimedia Commons i szukajwarchiwach.gov.pl

W latach 1991–2000 w budynku miała siedzibę Giełda Papierów Wartościowych, która później przeniosła się do Centrum Giełdowego. Obecnie właścicielem budynku jest Centrum Bankowo-Finansowe „Nowy Świat” S.A., a główni najemcy to Agencja Rozwoju Przemysłu oraz Bank Gospodarstwa Krajowego.

W 2009 budynek został wpisany do rejestru zabytków.

Źródło: portalwarszawski.com.pl, iwaw.pl

Czytaj też: Architektura w Polsce | Modernizm  | Ciekawostki | Historia | Warszawa