Drewno w nowoczesnej architekturze. To materiał XXI wieku

Architekci coraz częściej sięgają po drewno, które wykorzystują w swoich realizacjach. To odpowiedź na potrzeby rynku oraz rosnącą świadomość społeczeństwa. Budownictwo odpowiada za blisko 40 proc. emisji dwutlenku węgla na całym świecie, dlatego tak ważne jest częstsze sięganie po materiały odnawialne. Tutaj najlepszym surowcem jest właśnie drewno. Jak drewno wykorzystywane jest w nowoczesnej architekturze?

Drewno to wdzięczny materiał, z którego ludzkość korzysta już od wieków. Jednak w ostatnich dziesięcioleciach to beton był materiałem najpowszechniej stosowanym w budownictwie. Przyczyniło się to do postępujących zmian klimatycznych, z którymi teraz boryka się cały świat. Alternatywą dla betonu w budownictwie może być drewno. Pomagają w tym śmiałe projekty architektów. Z drewna budujemy już nie tylko domy, ale budynki użyteczności publicznej, takie jak szkoły. Architekci wykorzystują drewno w różnej skali. Coraz częściej jako materiał konstrukcyjny, ale też w mniejszym zakresie np. w elewacjach budynków czy budownictwie hybrydowym.

Przykładów zastosowania drewna w nowoczesnej architekturze jest wiele. Architekci z pracowni blsk.studio zaprojektowali prosty i przyjazny środowisku jednorodzinny dom w Gliwicach. Tutaj ciepły odcień drewna pojawił się w elewacji i elementach wykończeniowych. Zastosowanie naturalnego materiału pozwoliło mieszkańcom na bliższy kontakt z przyrodą – z drewna wykonano cały taras (więcej o budynku pisaliśmy TUTAJ).

Innym opisywanym przez nas przykładem jest metamorfoza starej chaty w Rumi. Budynek przeszedł estetyczną rewolucję, a architektka Anna Maria Sokołowska wykorzystała opalaną deską z modrzewia syberyjskiego by pokryć dach i zewnętrzne ściany. Trudno uwierzyć, że budynek z 1940 r. początkowo pełnił funkcję gospodarczą. Teraz zmienił się w nowoczesne i wygodne miejsce do życia (więcej o metamorfozie chaty pisaliśmy TUTAJ).

Przesuń suwak PRZED i PO:

fot. Katarzyna Seliga-Wróblewska, Marcin Wróblewski / Fotomohito

Jednak śmiałych projektów jest więcej! W 2022 r. w niewielkich Regułach oddano do użytku przedszkole, które niemal całe jest pokryte drewnem modrzewiowym. Dzięki temu masywny budynek stał się bardziej przyjazny i naturalny w odbiorze, a chodzące do przedszkola dzieci mogą obcować z tym materiałem na co dzień. Przedszkole zaprojektowali architekci z pracowni M.O.C. z Katowic. Nasz artykuł o budynku znajdziecie TUTAJ.

Polacy uważają, że drewno jako surowiec powinno być coraz częściej wykorzystywane w budownictwie. Dowodzą tego badania wykonane na zlecenie organizacji Forest Stewardship Council (FSC), której celem jest promowanie odpowiedzialnej gospodarki leśnej. Badanie przeprowadzili ankieterzy SW Research na grupie respondentów liczącej 1003 osób w listopadzie 2023 r. Jak się okazało, aż 76 proc. respondentów uważa, że współczesne budownictwo powinno wykorzystywać drewno certyfikowane, czyli pochodzące z lasów, które są zarządzane w odpowiedzialny sposób – bez szkód dla środowiska i lokalnej społeczności. Dodatkowo ponad połowa ankietowanych (56%) uważa, że drewno jest materiałem przyszłości dla budownictwa, a branża powinna szukać sposobów na zastąpienie betonu i stali materiałami odnawialnymi.

Zmiany w branży budowlanej są konieczne. Odnawialne materiały powinny być stosowane coraz częściej. Jak wynika z raportu ONZ: Building Materials And The Climate: Constructing A New Future, każdego tygodnia na całym świecie budowanych jest tyle budynków, ile łącznie znajduje się w takiej metropolii jak Paryż. Drewno jako odnawialny surowiec pozwala obniżyć emisję dwutlenku węgla – z powodzeniem można nim zastąpić beton. Dodatkowo drewno przez cały cykl swojego życia magazynuje dwutlenek węgla, dzięki czemu nie trafia on do atmosfery.

Prawie połowa Polaków postrzega budownictwo i budynki za dużych emitentów gazów cieplarnianych. Jednocześnie drewno ma ogromną pozytywną wartość dla planety, ludzi i gospodarki. Aż dwie trzecie badanych potwierdza, że wykorzystanie certyfikowanego drewna w budownictwie i wykończeniu wnętrz ma korzystny wpływ na klimat, ochronę ekosystemów i bioróżnorodności – powiedziała Karolina Tymorek, dyrektorka FSC w Polsce.

W tym miejscu ktoś może zapytać: A co z wycinką drzew? Czy to nie działanie przeciwko lasom? Pamiętajmy, że lasy to źródła odnawialnego surowca – to cenne zasoby, który spełniają funkcje nie tylko przyrodnicze i społeczne, ale i ekonomiczne. Dlatego tak ważne jest pozyskiwanie drewna z legalnych źródeł, z lasów zarządzanych z poszanowaniem środowiska i praw lokalnej społeczności. Jako klienci powinniśmy zwracać uwagę, czy surowiec, który wybieramy posiada stosowne certyfikaty. FSC tworzy najwyższe standardy zarządzania lasami, a ich celem jest stała poprawa poziomu zarządzania lasami, ochrona bioróżnorodności, dbanie o potrzeby ludzi pracujących w lasach, a także angażowanie społeczności lokalnych w decydowanie o lasach. Dzięki temu lasy mogą być dla wszystkich na zawsze.

– Alex de Rijke, uznany brytyjski architekt, powiedział, że metal był materiałem XIX wieku, beton – XX wieku, a drewno będzie materiałem XXI wieku. To idea zgodna także z oczekiwaniami polskich konsumentów, by drewno stało się przyszłością budownictwa. Ważne przy tym jest, aby branża budowlana wykorzystywała certyfikowane drewno z odpowiedzialnego źródła, dzięki czemu nie zubożymy zasobów tego naturalnego surowca. FSC to najbardziej wymagający system certyfikacji lasów, który cieszy się największym zaufaniem na świecie. Drewno pozyskiwane w ramach odpowiedzialnej gospodarki leśnej wnosi do projektów budowlanych korzyści środowiskowe, społeczne i ekonomiczne – dodała Karolina Tymorek.

Z drewna budowane są coraz większe i wyższe budynki. W Skandynawii powstały nawet pierwsze drewniane wieżowce – zarówno biurowe, jak i mieszkalne. Jest to możliwe dzięki osiągnięciom technologicznym i opracowaniu materiałów budowlanych opartych na drewnie. Takie materiały można stosować jako zamienniki w konstrukcji stropów, schodów czy słupów. Przykładem jest drewno klejone krzyżowo (CLT), którego wysoka wytrzymałość pozwala wznosić budynki o większej masie. Podobne właściwości wykazuje drewno konstrukcyjne LVL, które wykonane jest z cienkich warstw fornirów. Takie warstwy są ze sobą sklejone, przez co wzrasta wytrzymałość konstrukcji. Fornir LVL jest też odporny na odkształcenia i łatwy w obróbce.

Mający 10 pięter budynek Spor X zbudowany został w Norwegii. Dziś jest jednym z najwyższych drewnianych budynków w kraju. Jego projekt powstał w pracowni Dark Arkitekter. Biurowiec zbudowano w Drammen pod Oslo. Od parteru wzwyż budynek w całości zbudowany jest z litego i klejonego drewna. Naturalny materiał wykorzystano w konstrukcji budynku, na fasadzie i we wnętrzach. Co ciekawe, z drewna wykonano nawet szyby wind.

Innym przykładem jest wieżowiec mieszkalny projektu CF Møller Architects, który powstał w miejscowości Västerås w Szwecji. Kajstaden Tall Timber Building to drewniany apartamentowiec z 2019 roku, zbudowany z wykorzystaniem metody krzyżowego łączenia drewna. Jego poszczególne elementy powstawały w fabryce i zostały przywiezione na plac budowy jako gotowe moduły. Dzięki tej metodzie proces budowy uległ znacznemu przyspieszeniu – realizacja jednego piętra trwała tylko trzy dni. Drewniane elementy można łatwo zdemontować, a materiał wykorzystać ponownie.

Historia budownictwa zdaje się zataczać koło, a drewno – podobnie jak przed wiekami – może ponownie stać się głównym materiałem budowlanym. Przytoczone w tym artykule przykłady to tylko przedsmak tego, co przyniesie przyszłość.

źródło: opracowanie whiteMAD, materiały prasowe FSC

Czytaj też: Drewno | Ekologia | Dom | Edukacja | Architekt | Zieleń | whiteMAD na Instagramie

Artykuł sponsorowany.