Monumentalna, pięcionawowa bazylika w Kołobrzegu jest najcenniejszą budowlą miasta. Świątynia swoje początki ma w średniowieczu. Od tamtej pory była wielokrotnie niszczona i podnoszona z ruin. Ostatnia wielka odbudowa miała miejsce na przełomie lat 70. i 80. XX w. Dopiero wtedy ukończono rekonstrukcję bazyliki z wojennych zniszczeń.
Data rozpoczęcia budowy kościoła parafialnego Najświętszej Marii Panny w Kołobrzegu nie jest dokładnie znana. Przypuszcza się, że zaczęto go wznosić na początku XIV w. Na przestrzeni wieków świątynia była rozbudowywana.
Bazylika w Kołobrzegu od wschodu, z ul. Ratuszowej. Fot. JDavid, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
Pod koniec XV wieku połączono wieżę północną i południową w jeden masywny blok wieżowy, poprzez zamurowanie przerwy pomiędzy nimi. Dodano hełm środkowy i w ten sposób nadano świątyni ostateczny, monumentalny wygląd, który z pewnymi niewielkimi zmianami możemy obserwować dziś. Od XIV wieku kościół Mariacki w Kołobrzegu pełnił rolę kolegiaty. Od XVI wieku obiekt był świątynią luterańską – początkowo Pomorskiego Kościoła Ewangelickiego, od 1817 roku -Pruskiego Kościoła Unijnego.
1901 i 2021 , Ulica Katedralna z bazyliką. Po prawej kościół Niepokalanego Poczęcia NMP. Źródło: Deutsche Fotothek www.deutschefotothek.de i Aw58, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons
Targ na Rynku w Kołobrzegu i widok na bazylikę w 1901 i 2021 r. Źródło: Deutsche Fotothek www.deutschefotothek.de i Google Maps
W 1945 roku podczas walk o Twierdzę Kołobrzeg (Festung Kolberg) katedra stanowiła ważny punkt obrony miasta. Nadmorski kurort został niemal zmieciony z powierzchni ziemi. Straty oceniono na 95%. Sama świątynia została poważnie uszkodzona przez ostrzał artylerii radzieckiej. Po II wojnie światowej ruiny kościoła początkowo zamierzono rozebrać. W 1957 roku przekazano go jednak kościołowi katolickiemu i rozpoczęto odbudowę. W 1958 roku prezbiterium kolegiaty zostało poświęcone i odprawiono w nim pierwszą mszę. W latach 60. XX wieku na mocy decyzji władz PRL w nieodbudowanej części świątyni urządzono Muzeum Oręża Polskiego i w nawie głównej eksponowano ciężki sprzęt wojskowy z czasów wojny.
1901 i 2021 , Ulica Katedralna z bazyliką. Źródło: Deutsche Fotothek www.deutschefotothek.de i Grzegorz W. Tężycki, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons
W 1974 r. cała świątynia została oddana na miejsce kultu i zaczęto dalszą odbudowę. W 1972 roku kościół Mariacki w Kołobrzegu ustanowiono konkatedrą diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej. W 1979 roku przywrócono świątyni funkcję kolegiaty. W 1980 roku powołano przy katedrze parafię. W 1986 r. papież Jan Paweł II podniósł kościół parafialny w Kołobrzegu do godności bazyliki mniejszej. Wielokrotne zniszczenia wojenne kościoła na przestrzeni wieków spowodowały, że w jego wnętrzu nie zachowało się zbyt wiele historycznych elementów dekoracyjnych oraz zabytków sztuki sakralnej.
Źródło: kolobrzeg.eu
Czytaj też: Architektura | Renowacja | Zabytek | Historia | Architektura sakralna | Ciekawostki
