ARCHITEKTURA

Budynek Główny SGH w Warszawie – charakterystyczny gmach znany jako symbol uczelni

Kampus Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie został zaprojektowany przez Jana Witkiewicza-Koszczyca jako duże, iście pałacowe założenie. Plany nigdy jednak nie zostały w pełni zrealizowane. Pierwszy obiekt wchodzący w skład kampusu oddano do użytku w latach 20. Najbardziej okazałym i charakterystycznym gmachem jest Budynek Główny SGH z górującą nad nim piramidą. To właśnie ten budynek wzniesiony w latach 50. XX w. jest symbolem najstarszej polskiej uczelni ekonomicznej.

Pierwszy budynek pawilonu Zakładów Doświadczalnych – dziś znany jako budynek A, stojący wzdłuż ulicy Rakowieckiej – powstał w 1926 r. Charakteryzował się niezwykłą jak na tamte czasy konstrukcją – żelbetem wypełnionym cegłą kratówką. Po powstaniu warszawskim został spalony i odbudowany dużym wysiłkiem społeczności akademickiej w 1947 r.

Budynek A w 1929 r. Źródło: Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona

Następnie wzniesiono budynek biblioteki, który oddano w 1930 r. Ogromna czytelnia o kubaturze prawie 10000 metrów sześciennych budzi podziw nie tylko swoją wielkością, ale rozwiązaniem oświetlenia. Opracowywanie, przechowywanie i dostarczanie zbiorów zostało zorganizowane w innowacyjny wówczas sposób.

Biblioteka w latach 30. Źródło: Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona

Budynek Główny SGH powstał w latach 1950–1955. Wzniesiono go w podobnej stylistyce co przedwojenne gmachy kampusu, lecz zastosowano mniej wystawną dekorację. Zaprojektował go również Jan Witkiewicz-Koszczyc przy współpracy inż. Arch. Stefana Putowskiego i kierowanej przez niego pracowni P-110 (Miastoprojekt-Stolica). W rezultacie powstał obszerny, czterokondygnacyjny gmach, swoją kubaturą znacznie przewyższający wzniesione w latach międzywojennych budynki. Ponieważ jego architektura miała być spójna z istniejącymi już obiektami, zastosowano ten sam moduł. Narożniki obiektu zwieńczyły podobnie jak w przypadku pawilonu Zakładów Doświadczalnych oraz biblioteki, trójkątne wyskoki. Centralne podcienia wejściowe również nawiązywać miały do swoich pierwowzorów.

Widok na Budynek Główny SGH. Fot. Emptywords, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons

Zasadniczą częścią budynku jest hol rekreacyjny otoczony galeriami komunikacyjnymi, przykryty potężną, oszkloną kopułą w kształcie ostrosłupa. Wokół holu rozmieszczono amfiteatralne audytoria, obliczone na kilkaset miejsc. Poza salami wykładowymi w budynku zaplanowano rektorat, pracownie i pokoje naukowe, a w podziemiach miała mieścić się sala gimnastyczna, basen pływacki oraz pokoje socjalne. Do wykończenia wnętrz korytarzy i klatek schodowych użyto lastryka. Parter holu oraz kawiarnię w pseudobarokowym ryzalicie wyłożono marmurem. Audytoria otrzymały boazerię w celu zapewnienia dobrej akustyki. W budynku zaprojektowano również wentylację, klimatyzację oraz centralne ogrzewanie.

W 1951 roku, inżynier Jan Witkiewicz-Koszyc za projekt architektoniczny Gmachu Głównego ówczesnej Szkoły Głównej Planowania i Statystyki otrzymał prestiżową w PRL-u Państwową Nagrodę Artystyczną I Stopnia.

Budynek Główny SGH nocą. Fot. whiteMAD/Mateusz Markowski

Gmach Główny miał uzupełnić zabudowę kompleksu Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie i stać się należytą oprawą architektoniczną dla planowanej wówczas trasy N-S. Wszystkie budynki akademickie stanowić miały jeden, całkowicie zharmonizowany architektonicznie zespół. Ich styl architektoniczny bywa określany jest jako art déco, umiarkowany modernizm lub połączenie klasycyzmu i narodowego historyzmu z funkcjonalizmem. W rezultacie budynek wysunięty w stronę alei Niepodległości stał się dominantą w krajobrazie kampusu, przyćmiewając przedwojenne obiekty. Dzięki swojej majestatyczności oraz charakterystycznej szklanej piramidzie stał się symbolem współczesnej Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Kompleks budynków stanowi dziś jedną z najciekawszych realizacji w architekturze polskiej, która ma swoje początki jeszcze w 20-leciu międzywojennym.

Kampus SGH został wpisany na listę zabytków, zarówno ze względu na unikalne walory architektoniczne budynków, jak i założenia urbanistyczne.

Źródło: sgh.waw.pl, sekretywarszawy.pl

Czytaj też: Modernizm | Warszawa | Architektura w Polsce | Urbanistyka | Ciekawostki | whiteMAD na Instagramie

Szkielet żelbetowy biblioteki (Tow. Akc. Zakładów Przemysłowo-Budowlanych Fr. Martens & Ad. Daab) - rok 1929. Źródło: Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona
Budynek A tuż po wybudowaniu. Źródło: NAC - Narodowe Archiwum Cyfrowe www.nac.gov.pl/
Biblioteka w latach 30. Źródło: Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona
Biblioteka w 1930 r. Źródło: NAC - Narodowe Archiwum Cyfrowe www.nac.gov.pl/
Wnętrze czytelni w Bibliotece Wyższej Szkoły Handlowej, rok 1931. Źródło: Muzeum Warszawy
Biblioteka w latach 40. Źródło: Bildarchiv Foto Marburg
Skrzyżowanie al. Niepodległości i ul. Rakowieckiej w latach 60. Źródło: WARSZAWA i OKOLICE na starej fotografii/ fot. Zbyszko Siemaszko
Nowo wybudowany Gmach Główny (1955). Fot. Nowa Warszawa w ilustracjach, Warszawski Tygodnik Ilustrowany "Stolica", Warszawa 1955, p. 125
Jeden z budynków SGPiS - Rakowiecka 24 - zdjęcie (skan) pochodzi z albumu "Warszawa 1960" wyd. Arkady
SGPiS - zdjęcie (skan) pochodzi z albumu "Warszawa - miasto i ludzie" Wyd. "Arkady" z 1968 r.
Widok na kampus. Fot. Emptywords, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons
Wnętrze gmachu - dach. Fot. Qkiel, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons
Wnętrze gmachu. Fot. Qkiel, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons
Rzeźba byka w budynku „C” – dar Giełdy Papierów Wartościowych na 100-lecie SGH. Fot. Adrian Grycuk, CC BY-SA 3.0 PL, via Wikimedia Commons
Aula Spadochronowa w Gmachu Głównym. Fot. Adrian Grycuk, CC BY-SA 3.0 PL, via Wikimedia Commons
Aula Główna. Fot. SGH w Warszawie
Gmach Główny - elewacja frontowa. Autor zdjęcia: Bogdan JS/fotopolska.eu, Licencja: CC BY-SA 4.0
Gmach Główny. Autor zdjęcia: mamik/fotopolska.eu, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kampus w 2016 r. Fot. Adrian Grycuk, CC BY-SA 3.0 PL, via Wikimedia Commons
Gmach Główny. Autor zdjęcia: mamik/fotopolska.eu, Licencja: CC BY-SA 4.0
Budynek Główny SGH nocą. Fot. whiteMAD/Mateusz Markowski
Budynek A. Autor: Krysiul/fotopolska.eu, Licencja: CC-BY-SA 3.0
Budynek A. Autor zdjęcia: mamik/fotopolska.eu, Licencja: CC BY-SA 4.0
Podcienia budynku A. Autor: Jolanta Dyr/fotopolska.eu, Licencja: CC-BY-SA 3.0
Budynek A. Fot. SGH w Warszawie
Budynek A. Fot. SGH w Warszawie
Aula w bud. A. Fot. SGH w Warszawie
Gmach biblioteki. Fot. Adrian Grycuk, CC BY-SA 3.0 PL, via Wikimedia Commons
Biblioteka. Fot. whiteMAD
Biblioteka. Fot. whiteMAD
Biblioteka. Fot. SGH w Warszawie
Biblioteka. Fot. whiteMAD
Czytelnia. Fot. Wojciech Kaczura, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
Czytelnia. Fot. Wojciech Kaczura, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
Czytelnia. Fot. Wojciech Kaczura, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons

Recent Posts

Trójmiasto: utracone podczas wojny dzieła sztuki pokazano na muralach

Akcję zorganizowano, aby pokazać, jak wiele dzieł jeszcze nie odzyskano. Wśród nich są „Ogier arabski”…

12 maja 2024

Walter Gropius założył Bauhaus. Jego pierwszy zrealizowany projekt jest w Polsce

Jest jednym z najsłynniejszych architektów w historii modernizmu. Niewiele osób wie, że jego pierwsze zrealizowane…

12 maja 2024

Dom w Wielkopolsce jak nowoczesna stodoła

Budynek powstał w zielonym terenie i wygląda, jakby stał tu od dziesiątek lat. Dom w…

11 maja 2024

Żytni Rynek. Przykład późnego modernizmu w Kijowie

Zbudowano go w 1980 r. Żytni Rynek w Kijowie był nowoczesnym targowiskiem i jednym z…

10 maja 2024

Żywia Nowicka i jej rzeźbiarskie obiekty Kollekti

Wcześniej zajmowała się głównie projektowaniem wnętrz. Teraz Żywia Nowicka przygotowała serię obiektów pod nazwą Kollekti.…

10 maja 2024

Apartament w centrum Kijowa. Powstał w budynku z 1900 roku!

Apartament w centrum Kijowa został zrealizowany przez Maksyma Dietkovskyiego już po rozpoczęciu rosyjskiej inwazji na…

10 maja 2024

Ta strona korzysta z pliki cookie, dzięki którym informacje są przechowywane na Twoim komputerze. Pozostawanie na tej stronie oznacza wyrażenie zgody na wykorzystywanie plików cookie.

Dowiedz się więcej