Dwór w Nadułkach zostanie uratowany. Właśnie trafił do rejestru zabytków

Jego stan techniczny pozostawia wiele do życzenia. Dwór w Nadułkach został wpisany do rejestru zabytków województwa mazowieckiego. Konserwator zabytków dostrzegł zachowane wartości artystyczne, historyczne i naukowe.

Siedziba szlachecka istniała w Nadułkach już w końcu XVII w. Relikty najstarszej zabudowy z tego okresu zachowały się w strukturze budowlanej obecnego dworu (prawdopodobnie są to murowane piwnice w północno – wschodniej części obiektu). W połowie XIX wieku majątek należał do Prospera Zawidzkiego (zm. 1854), który wzniósł nowy w całości murowany obiekt.

Po śmierci ojca majątek odziedziczył Gustaw Zawidzki. Z kolei po jego śmierci (zm. 1877) majątek zakupiła siostra Gustawa, Bronisława wraz z mężem Romanem Góreckim (zm. 1894). Córka Góreckich – Lucyna (zm. 1945), ze swoim drugim mężem – Adamem Kosińskim, rozbudowali dwór do obecnie istniejącej formy. Adam Kosiński unowocześnił produkcję rolną w dobrach Nadułki – stosował nowe metody produkcji, zakupił nowoczesne maszyny rolnicze, sprowadził nowe rasy zwierząt, wzniósł mleczarnię. Zorganizował też w swoim majątku w 1908 roku ochotniczą straż pożarną – czytamy w informacji na stronie Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Budynek ucierpiał podczas I wojny światowej oraz w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Zniszczone budynki folwarczne po 1920 roku odbudował Stefan Górski. W latach 20. XX wieku doprowadzono tu linię wąskotorową łączącą folwark z Borowiczkami i Pilichowem. Linią transportowano buraki cukrowe.

W końcu 1939 roku dwór zajęły wojska niemieckie. Stefan Górski zginął w obozie koncentracyjnym Mauthausen – Gusen w 1941 roku. W roku 1945 majątek rozparcelowano, rozebrano budynki gospodarcze i w dużej mierze zniszczono wyposażenie dworu. Po adaptacji budynku na cele szkoły podstawowej dokonano w jego wnętrzu nieznacznych przeróbek, pomieszczenia na piętrze oraz w północnej części dworu przeznaczono na mieszkania. W kolejnych latach dokonano wymiany wszystkich pieców kaflowych oraz w większości pomieszczeń założono nowe drewniane podłogi, zdemontowano ścienne boazerie i przekształcono ościeża okien i drzwi. Szkoła podstawowa w Nadułkach została zlikwidowana 30 sierpnia 2012 roku – informuje prof. dr hab. Jakub Lewicki, Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków.

Dwór w Nadułkach, jako dobrze zachowany przykład siedziby ziemiańskiej, stanowi cenny relikt dziedzictwa kulturowego Mazowsza. Budynek zachował autentyczną substancję i formę historyczną, w której czytelne są poszczególne fazy jego budowy. Doskonale czytelne pozostają takie elementy struktury architektonicznej budynku jak bryła, artykulacja elewacji, detal architektoniczny i kompozycja wnętrza. Obiekt prezentuje zanikające techniki budowlane i konstrukcje charakterystyczne dla dawnych siedzib ziemiańskich.

Dwór posiada również dużą wartość historyczną, dzieje budynku dokumentują obecność kilku pokoleń rodów ziemiańskich, a losy jego właścicieli wpisują się w najtrudniejsze momenty historii regionu i kraju. W dworze nocował w sierpniu 1924 roku generał Józef Haller – jedna z najważniejszych postaci historii Polski. Mieszkał w nim i tworzył warszawski artysta malarz Kazimierz Lasocki.

źródło: Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków

Czytaj też: Zabytek | Warszawa | Ciekawostki | Cegła | whiteMAD na Instagramie