Metamorfoza śląskiego giganta. Wielki Piec dawnej huty zmieniony w zieloną wieżę

Zakończył się konkurs organizowany przez miasto Rudę Śląską na projekt koncepcyjny rewitalizacji i adaptacji Wielkiego Pieca Huty Pokój. W konkursie pierwsze miejsce zajęła propozycja przygotowana przez pracownię eM4. Warto jednak zwrócić uwagę na projekt autorstwa biura WXCA, który zdobył wyróżnienie honorowe.

Architekci z warszawskiej pracowni WXCA w swojej koncepcji nacisk położyli na podkreślenie dialogu między naturą a zachowaniem dziedzictwa przemysłowego. Takie założenie docenili członkowie jury.

Już od pokoleń dla mieszkańców Rudy Śląskiej huta była centrum życia. Nadawała rytm, budowała tożsamość, dumę, etos pracy, rodziny, wspólnoty. Z chwilą zatrzymania produkcji ta więź miejsca z mieszkańcami została zerwana.

Celem rewitalizacji Wielkiego Pieca jest przywrócenie tych wartości dla lokalnej społeczności, lecz w innym wymiarze. Otoczenie pieca byłoby nową przestrzenią publiczną – ogrodem i jednocześnie miejscem spotkań, imprez zbiorowych – opowiada Michał Sokołowski z WXCA.

Familokowe ławeczki rozproszone wśród zieleni w cieniu hutniczych instalacji byłyby zaproszeniem do spotkania pokoleń: dawnych pracowników, ich dzieci i wnuków. Publiczny plac – ogród, którego sklepieniami byłyby konstrukcje technologicznego ciągu huty – stałby się salonem miasta nacechowanym jego historyczną tożsamością, ale i zwróconym w przyszłość.

Chcemy przekazać wartości industrialnego dziedzictwa Śląska nie tylko w formie wiedzy, ale osobistego doświadczenia – dodaje Barbara Płończyńska, współautorka projektu.

Bezpośredni kontakt z technologicznymi instalacjami pozwoliłby odwiedzającym odczuć potęgę procesu przemysłowego, zrozumieć etos i realność ciężkiej pracy hutnika, ryzyko i odpowiedzialność, a tym dawniej związanym z Hutą kultywowanie poczucia dumy i godności swojego zawodu.

Celem edukacyjnym projektu jest zaangażowanie widza w osobiste doświadczenie Wielkiego Pieca poprzez przejście ścieżką procesu wielkopiecowego, kontakt i wglądy w oryginalne elementy technologiczne czy wprowadzenie do wnętrza instalacji. Ważne jest również ożywienie oryginalnych konstrukcji zespołu pieca dzięki różnym rozwiązaniom materiałowym i multimedialnym. Narracja związana z ogromem przemysłowych procesów oraz wartością ludzkiej pracy, byłaby prowadzona w autentycznych wnętrzach – w budynku sterowni oraz w samym Wielkim Piecu. Otwór na wysokości przestronu pozwala wejść do środka pieca w jego najszerszym miejscu. Temperatura wewnątrz byłaby podniesiona, a ściany pełniłyby funkcję ekranów, na których odbywa się multimedialny pokaz. Przy użyciu światła oraz projekcji można zobrazować warstwowość temperatur, animować proces napełniania pieca rudą, koksem i wapieniem. Wypełniająca wnętrza para wodna oraz jej iluminacja pokazywałaby wysokie temperatury oraz ciśnienie, jakie wypełniało nagrzewnice. Obserwacji towarzyszyłoby również doświadczenie dotyku brudnych ścian oraz ich autentycznego zapachu.

Cały zespół Huty Pokój, jego wielka rzeźba oraz wnętrza opowiadają historię rozwoju przemysłu, ale przede wszystkim historię ludzi, dla których huta była miejscem pracy, a nawet całym życiem – opowiada Barbara Płończyńska. 

Wielki Piec po rewitalizacji stałby się świadectwem współczesnej transformacji całego regionu – symbolem przejścia od epoki ciężkiego przemysłu, „węgla i stali”, do przyszłości – ery zrównoważonego rozwoju, większej harmonii z naturą.

Wielki Piec został wygaszony z powodów ekologicznych, dlatego właśnie to miejsce jest doskonałe dla budowania nowej świadomości – wyjaśnia Michał Sokołowski.

Twórcy chcieliby zazielenić nie tylko teren, ale również elementy Wielkiego Pieca, dając wyraz dokonującym się właśnie zmianom na rzecz klimatu na całym świecie. Wśród i wokół urządzeń dawnej huty powstałby ogród w formie wysp niskiej zieleni przerastających w sposób organiczny hutnicze instalacje w parterze. Poprzez gradacyjną zmianę wysokości traw, zieleń w sposób płynny przechodziłaby w ścieżki i plac. Taki zabieg ma podkreślić przemianę terenu industrialnego w przestrzeń dla mieszkańców. 

źródło: WXCA