Niedocenione piękno: Pałac Kronenberga w Warszawie

W miejscu, gdzie obecnie stoi hotel Sofitel Victoria, jeszcze na początku lat 60. XX w. stały ruiny. Były to pozostałości pałacu, który zbudował dla siebie i swojej rodziny wielki warszawski przedsiębiorca i bankier Leopold Kronenberg. Budynek był uważany za jeden z najpiękniejszych i najokazalszych pałaców, jakie stały ówcześnie w Warszawie, a jego przepych świadczył o bogactwie i pozycji właściciela. Niestety, budynek spotkał tragiczny los, tak jak dziesiątki innych stołecznych pałaców, lecz ten nie doczekał się odbudowy i zniknął z jej mapy na zawsze.

Początki pałacu sięgają roku 1867, kiedy to Leopold Stanisław Kronenberg nabył posesje przy ówczesnym placu Ewangelickim. Projekt pałacu zamówił u berlińskiego architekta Friedricha Hitziga. Wktótce rozpoczęto budowę, którą ukończono w 1871 roku.

Sam Leopold Kronenberg to bardzo ciekawa postać. Był znanym przedsiębiorcą, bankierem, działaczem politycznym i społecznym. Urodził się w Warszawie w 1812 roku, tam też zdobył podstawowe wykształcenie, a na studia wyjechał do Niemiec. Pochodził z zamożnej żydowskiej rodziny, lecz w 1846 roku zmienił wyznanie na kalwinizm.

Jego działalność przyczyniła się do rozwoju gospodarczego Królestwa Polskiego. Dzięki jego inicjatywie powstało Towarzystwo Kredytowe, Bank Handlowy czy Towarzystwo Ubezpieczeń od Ognia. Kronenberg założył też pierwsze warszawskie cukrownie, w których przetwarzano buraki cukrowe. Finansował budowę Kolei Nadwiślańskiej, która połączyła Warszawę m.in. z Lublinem. Chętnie angażował się w działalność polityczną, co ułatwiło mu zakupienie “Gazety Polskiej”. Znany był też z działalności dobroczynnej, przyczynił się do powstania Towarzystwa Kolonii Letnich dla ubogich dzieci. Ufundował również Szkołę Handlową, do której przyjmowano uczniów niezależnie od wyznania. Za swoje zasługi otrzymał w 1868 roku tytuł szlachecki. Zmarł 5 kwietnia 1878 roku w Nicei.

Leopold Stanisław Kronenberg

Pałac Kronenberga był jednym z najokazalszych w ówczesnej Warszawie. Budowla o dwóch piętrach i bardzo wysokim dachu mansardowym została usytuowana fasadą frontową w stronę placu Ewangelickiego. Pośrodku elewacji widniała loggia o arkadach opartych na zdwojonych kolumnach korynckich.

Na końcach fasady znajdowały się trzyosiowe ryzality. W środkowej części budynku znajdowała się reprezentacyjna klatka schodowa o przeszklonym suficie, białych marmurowych schodach i ścianach pokrytych wiśniową marmoryzacją. Budynek pokrywały ozdoby architektoniczne z palonej gliny. Na dziedzińcu mieściły się powozownia, mieszkania dla oficjalistów i obszerna stajnia. W podziemiach umieszczono urządzenia do gazowego oświetlania i do ogrzewania pałacu gorącym powietrzem. Pierwsze piętro zajmowały pomieszczenia reprezentacyjne i mieszkanie właściciela pałacu. Drugie piętro przeznaczono na mieszkania synów właściciela i pokoje gościnne.

W pierwszych latach XX wieku od strony ulicy Traugutta dobudowano do pałacu kamienicę Krasińskich. W pałacu miał swoją siedzibę szereg instytucji, między innymi: Kasa im. Józefa Mianowskiego, Tymczasowa Rada Stanu, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Towarzystwo Ubezpieczeń „Prudential” czy Gdynia–Ameryka Linie Żeglugowe S.A. GAL. W styczniu 1935 roku do pałacu przeniósł się Oddział Warszawski Stowarzyszenia Elektryków Polskich (SEP).

Widok na Pałac Kronenberga w Warszawie od frontu, lata przedwojenne.

W sobotę 18 marca 1939 roku w godzinach porannych w pałacu wybuchł pożar. Zniszczenia jakie spowodował były duże. Spłonął dach pałacu oraz dwie sale zajmowane przez SEP i centrala telefoniczna SEP. Pozostałe pomieszczenia zostały zalane wodą. Jednak to nie był koniec tragicznych pożarów. Na początku września 1939 roku na pałac spadły bomby zapalające, co spowodowało zniszczenie całego jego wnętrza oraz wyposażenia, jednak wysoka jakość robót budowlanych pozwoliła pałacowym murom przetrwać pożar w stanie pozwalającym na odbudowę. Do odbudowy jednak nigdy nie doszło. W latach powojennych pojawiła się propozycja ulokowania w nim ambasady Niemieckiej Republiki Demokratycznej oraz ambasady Francji, jednak oba te państwa odrzuciły ofertę. Motywem była „burżuazyjna niemieckość” pałacu. W 1959 roku Pałac Kronenberga został skreślony z rejestru zabytków.

Niechciany gmach został rozebrany w 1962 roku. W latach 1973–1976 na miejscu pałacu wzniesiono hotel Sofitel Victoria. Jest on dziełem polsko-szwedzkiego zespołu architektów w składzie: Zbigniew Pawelski, Leszek Sołonowicz, Andrzej Dzierżawski, Derek Fraser, Kurt Hultin i Stanisław Kaim. Budynek powstał z białego betonu i został wyposażony w okna ze szkłem refleksyjnym w miedzianozłotym odcieniu oraz w drzwi automatyczne. Projekt był jednym ze sztandarowych pomników gierkowskiej „nowoczesności” w Warszawie.

Spodobał Ci się ten temat? Znajdziesz u nas więcej historii związanych z polskimi zabytkami! To może Cię zainteresować: 

–JAK PODRÓŻ W CZASIE: W POZNANIU ODNOWIONO PRZEDWOJENNE NAPISY! 
– SKRZYŻOWANIE ULIC GARBARY I WIELKIEJ W POZNANIU. PIĘKNO UTRACONE PRZEZ WOJNĘ!
-PAŁAC SASKI ZOSTANIE ODBUDOWANY! SEJM PRZEGŁOSOWAŁ DZIŚ USTAWĘ.
-NIEISTNIEJĄCE ZABYTKI: PAŁAC BRÜHLA W WARSZAWIE
-METAMORFOZA W STOLICY: PLAC POWSTAŃCÓW WARSZAWY

Czytaj też: Warszawa | Zabytek | Historia | Metamorfoza | Polska

Źródła: warszawa1939.pl, historiaposzukaj.pl, wikipedia.pl, fotopolska.eu, NAC,  warszawyhistoriaukryta.blogspot.com