Symbol modernizmu. Budynek KKO w Chorzowie

Zbudowano go w 1937 r. jako budynek – pomnik. Zgodnie z zamieszczoną inskrypcją gmach powstał “w piętnastą rocznicę powrotu Śląska do ojczyzny”. Budynek Komunalnej Kasy Oszczędności w Chorzowie to przykład modernizmu i funkcjonalizmu w architekturze. Smukłą bryłę zaprojektował Stanisław Tabeński.

Pomysł na budowę gmachu Komunalnej Kasy Oszczędności w Chorzowie pojawił się na początku lat 30. XX wieku. Władze miasta rozpisały konkurs architektoniczny na jego projekt. Żadna z nadesłanych prac nie zdobyła pierwszego miejsca. Jednak do dalszych prac projektowych zaproszono architekta Stanisława Tabeńskiego, który miał przygotować projekt odpowiadający oczekiwaniom urzędników. Tabeński miał już doświadczenie w projektowaniu majestatycznych budynków, zaprojektował między innymi gmach Banku Gospodarstwa Krajowego w Katowicach czy Towarzystwa Czytelni Ludowych.

Siedzibę KKO zbudowano na działce przy ulicy Wolności, która w dwudziestoleciu międzywojennym uznawana była za najbardziej reprezentacyjną. Obiekt zaprojektowany został w oparciu o szkieletową konstrukcję stalową, którą wypełniono cegłą dziurawką. Przygotowanie konstrukcji stalowej powierzono Jerzemu Koziołkowi, szefowi biura technicznego. Cała bryła podzielona została na dwie części. Niższa ma dwie oraz pięć kondygnacji i znajduje się wzdłuż ulicy Wolności. To właśnie w tej części znalazła się siedziba Komunalnej Kasy Oszczędności z pomieszczeniami biurowymi i kasami.

Druga część ma dziewięć kondygnacji i znajduje się w narożniku działki. Do dziś część ta pełni pierwotną funkcję – mieszkalną. Zaprojektowanych apartamentów było 19, a ich standard ówcześnie można było określić mianem luksusowego. Największy apartament składał się z siedmiu pokoi i miał 260 m kw. powierzchni. Mieszkania te powstały dla pracowników budynku. Wszystkie kondygnacje połączyła winda.

Niższy moduł zbudowany został z wykorzystaniem konstrukcji żelbetowej, natomiast wyższy w oparciu o szkielet ze stali. Mimo tego rozróżnienia całość z zewnątrz prezentowała się spójnie. Efekt ten udało się osiągnąć dzięki artykulacji elewacji zewnętrznych i pionowym akcentom, takim jak wysunięte poza lico słupy oraz lizeny. Całość zyskała duże przeszklenia.

Wnętrze już od przekroczeniu progu miało sygnalizować funkcję budynku. Zdecydowano się na elegancki wystrój, a główną salę operacyjną ozdobiono stiukiem i lastryko. Do dziś zachował się tam oryginalny witraż z herbem miasta. Warto też zwrócić uwagę na oryginalne, metalowe oprawy lamp oraz napis umieszczony w holu: Państwu na chwałę, miastu na pożytek, pracą i oszczędnością obywateli m. Chorzowa, w piętnastą rocznicę powrotu Śląska do ojczyzny gmach ten wybudowano. MCMXXXVII.

Gmach od 1997 r. wpisany jest do rejestru zabytków.

zdjęcia archiwalne: Narodowe Archiwum Cyfrowe, domena publiczna

Czytaj też: Modernizm | Elewacja | Kamień  | Kamienica | Wieżowiec | whiteMAD na Instagramie