Głównym celem pracy magisterskiej „Problem edukacji w krajach afrykańskich, szkoła w Mozambiku” było zwrócenie uwagi na problemy dotyczące niepewności edukacyjnej, dezintegracji społecznej i braku zasobów, dotykające między innymi najuboższe kraje Afryki. Również chęć przywołania architektury afrykańskiej, która różni się w dużym stopniu od budynków nas otaczających.
INSPIRACJA
Do podjęcia tego tematu zainspirował mnie konkurs na przedszkole w Mozambiku, na który przypadkowo natknęłam się 2 lata temu przeszukując Internet. Temat był dla mnie na tyle nowy i interesujący, że zaczęłam coraz bardziej wgłębiać się w tematykę architektury i problemów najuboższych obszarów Afryki. Wcześniej nie byłam świadoma panującej tam sytuacji i tego jak diametralnie, nawet w XXI wieku, różni się życie ludzi w krajach afrykańskich od tego co jest mi znane w na co dzień. Dlatego też zdecydowałam się podjęcia tego tematu, który może zwrócić uwagę i zainteresować coraz więcej osób pod względem architektury, stosowanych tam rozwiązań lub po prostu chęci pomocy i zmian sytuacji panującej w uboższych i słabiej rozwiniętych krajach na całym świecie.
Podczas badania tematu natknęłam się również na realizacje znanego afrykańskiego architekta – Francis’a Kéré, urodzonego w wiosce Gando (Burkina Faso). Swoje projekty realizuje przy użyciu lokalnych materiałów i prostych technologii. Jego budynki doskonale wkomponowują się w lokalny krajobraz. Najczęściej obiekty wznoszone są przez lokalną społeczność, przy okazji integrując przyszłych użytkowników. Projektant stara się łączyć nowoczesną architekturę z doświadczeniem lokalnych budowniczych. Twórczość takich architektów inspiruje i otwiera umysły, pozwala entuzjastycznie patrzeć na przyszłość. Jego życiorys, realizacje i rozwiązania projektowe były moją główną inspiracją przy realizacji projektu.
WSTĘP
Mozambik jest państwem położonym w południowo-wschodniej Afryce, która jest drugim pod względem wielkości kontynentem na Ziemi. Sytuacja ludności mieszkającej w Mozambiku nie jest dobra, rodziny walczą o zaspokojenie najbardziej podstawowych potrzeb takich żywność, bieżąca woda czy warunki sanitarne.
Edukacja pełni dużą rolę w kształtowaniu każdego człowieka, można powiedzieć, iż zaczyna się ona w momencie narodzin i trwa przez całe życie. Możliwość zdobycia przynajmniej podstawowego poziomu edukacji ma duże znaczenie dla rozwoju dziecka, daje szansę na przełamanie błędnego koła ubóstwa, gdy osiągnie wiek dorosły. 
Dostęp do edukacji na świecie nie jest równy, około 42 mln dzieci z subsaharyjskiej części kontynentu nie może chodzić do szkoły. W Afryce poziom analfabetyzmu wynosi około 50%, czyli dotyka on miliony ludzi. Porównując do Europy, w której ten poziom wynosi 3%, a w Polsce 1%. Warunki edukacji w poszczególnych krajach Afryki są różne. Bardzo często dzieci w Afryce nie mają czasu na naukę, ponieważ są zmuszane do pracy. Na całym świecie około 250 milionów dzieci poniżej 15. roku życia jest zmuszanych do pracy zarobkowej. Pod tym względem sytuacja w Afryce jest najgorsza, gdyż odsetek pracujących dzieci w wieku pomiędzy 5, a 14 rokiem życia wynosi 41%.
W drodze projektowej głównym celem było stworzenie obiektu w jak największym stopniu samowystarczalnego, na bazie lokalnych materiałów, przyciągającego uwagę pod względem architektonicznym oraz nawiązującego do architektury i tradycji lokalnej. Budynku wychodzącego naprzeciw wyzwaniom wynikającym z warunków klimatycznych, zasobów, kultury i ograniczeń infrastruktury technicznej. Równolegle nie zapominając o zapewnieniu bezpiecznej i godnej przestrzeni, w której dzieci mogą uczyć się, wzrastać w społeczności i zmierzać ku lepszej przyszłości. Zaprojektowana szkoła jest miejscem integracji, bez dyskryminacji płci oraz osób z niepełnosprawnosciami.
Świadomość skali i rodzaju problemów panujących w innych państwach kreuje nowe wyzwania w wielu dziedzinach, między innymi architekturze.
PROJEKT
Teren opracowania obejmuje dwie działki, zlokalizowany jest w miasteczku należącym do prowincji Gaza w Mozambiku. Na jednej z nich zaprojektowano budynek szkoły przeznaczonej dla uczniów na poziomie szkoły podstawowej I stopnia, czyli dzieci od 6 roku życia, ze świetlicą dostępną dla dzieci w każdym wieku. Na drugiej działce przewidziane zostało boisko szkolne. Zakłada się przeznaczenie fragmentu terenu, nie wchodzącego w zakres działek znajdującego się po przeciwnej stronie drogi dojazdowej, na parking.
Zaprojektowano budynek parterowy na planie prostokąta. Obiekt od zewnątrz jest zamknięty, otwory okienne nie wychodzą w kierunku otoczenia. Dopiero po przekroczeniu granicy głównego wejścia ukazuje się otwarty dziedziniec. Pomieszczenia dostępne są od dwóch dziedzińców znajdujących się w centralnej części budynku, oddzielonych od siebie biblioteką. Budynek przykrywa łamany dach z półprzezroczystym wypełnieniem, przypominający swoim kształtem otwarte księgi. W zespole szkolnym można wyróżnić pomieszczenia biurowe, izbę chorych, jadalnię z zapleczem kuchenny, sanitariaty, strefy wspólne, strefę edukacyjną oraz pomieszczenia im towarzyszące.
W projekcie zastosowano głównie materiały naturalne, lokalnego pochodzenia. Głównym materiałem budulcowym ścian jest lokalna, gliniana cegła. Glina w takich warunkach klimatycznych sprawdza się najlepiej, posiada szereg zalet takich jak:
• ochrona przed silnym promieniowaniem słońca,
• jest materiałem oszczędnym i pozwala ograniczyć koszty,
• nadaje się do ponownego użycia,
• reguluje wilgotność powietrza, posiada zdolność szybkiego wchłaniania i oddawania wilgoci, dzięki czemu wpływa na zdrowy klimat wnętrza,
• magazynuje ciepło,
• nadaje się do ponownego użycia
• posiada właściwość absorpcji szkodliwych substancji.
W ścianach zewnętrznych dodatkowo znajdują się słupy konstrukcyjne drewniane podpierające belki szkieletowego, łamanego dachu. W całym obiekcie w przestrzeniach pomiędzy górną krawędzią ściany, a dachem zaprojektowano pionowe żaluzje drewniane, w odstępach co 6cm. Celem jest zmaksymalizowanie wentylacji w pomieszczeniach, poprzez umożliwienie napływu chłodnego powietrza przez otwory okiennie, a wyparcie nagrzanego przez drewniane żaluzje.
W projekcie zaproponowano jedno innowacyjne rozwiązanie materiałowe- Kalwall jako wypełnienie dachu. Kalwall umożliwia przepuszczanie widzialnego światła, jest półprzezroczystym materiałem o izolacji termicznej sprawdzający się najbardziej ekstremalnych warunkach (https://www.kalwall.com). Uzasadniając swój wybór możliwością sponsorowania budowy szkoły przez producenta materiału, takie działanie byłoby również świetną reklama.
Z względu na nachylenie terenu wzdłuż dłuższej krawędzi działki w kierunku południowym, zaprojektowano pomieszczenia na czterech poziomach. Różnica wysokości między poziomami wynosi 40cm. W celu zapewnienia równego dostępu dla wszystkich użytkowników zaprojektowano pochylnie.
Stworzony obiekt wychodzi naprzeciw wyzwaniom wynikającym z warunków klimatycznych, zasobów, kultury i ograniczeń infrastruktury technicznej. W projekcie, ze względu na wymajającą lokalizację, zakłada się zastosowanie alternatywnych rozwiązań takich jak:
• panele słoneczne, zlokalizowane na dachu w dowolnej konfiguracji, oczyszczalnia biologiczna, która jest alternatywnym rozwiązaniem dla tradycyjnego szamba, zlokalizowana w najwyższym punkcie działki, która będzie odpowiedzialna za oczyszczanie ścieków na miejscu i oddawanie czystej wody do środowiska,
• studia głębinowa, która według brytyjskiego raportu o poziomie wód gruntowych na tym obszarze jest możliwym do zrealizowania rozwiązaniem ,
• zbiornik retencyjny znajdujący się w najniższym punkcie działki od strony południowej,
• system kanałów zbierający wodę deszczową, który będzie ją kierował do zbiornika retencyjnego.
Autor: mgr inż. arch. Aleksandra Weronika Krupska
Typ pracy: praca dyplomowa magisterska
Temat: Problem edukacji w krajach afrykańskich, szkoła w Mozambiku.
Promotor: dr inż. arch. Marek Gawdzik
Uczelnia: Wydział Architektury Politechniki Gdańskiej
Czytaj też: Architektura | Portfolio | Afryka | Polscy projektanci
źródło: materiał prasowy / „Problem edukacji w krajach afrykańskich, szkoła w Mozambiku”
