Budynek w 2016 roku, fot. Gaj777, wikimedia.org

Dziś tak już nie budują. Zabytkowa szkoła w Bielsku-Białej

Jeszcze niedawno była zwykłym budynkiem. Od kilku tygodni jest zabytkowa; Bielska Szkoła Przemysłowa została wpisana do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego.

Szkoła znajduje się przy ulicy Teodora Sixta 20 w Bielsku-Białej. Gmach zbudowany został w 1913 roku według projektu wiedeńskiego architekta Ernsta Lindera. Budynek składa się z dwóch skrzydeł ustawionych pod kątem prostym. Edukacyjny budynek jest sporych rozmiarów. Na terenach przylegających od wschodu i północy znajdują się budynki warsztatów i laboratoriów szkolnych.

Gmach szkoły posiada główne skrzydło od strony ul. Teodora Sixta, o charakterze potężnego, lapidarnego, klasycyzującego neobaroku. Monumentalna elewacja zwieńczona została masywnym mansardowym dachem – czytamy w komunikacie Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Katowicach.

Skrzydło to jest zakomponowane jako trójczłonowe, z częścią środkową mieszczącą wydatnie modelowany portal wejściowy, zaakcentowany pełnoplastycznymi rzeźbami puttów. Bogate rzeźbiarskie uformowanie portalu kontrastuje z resztą elewacji, ascetycznie prostych. Na dwukondygnacyjnym cokole wyprowadzono kolosalne porządki jonizującymi pilastrami. W podobny sposób uformowano także boczną elewację zachodnią.

Zabytkowa szkoła skrywa wiele ciekawostek. Warto zwrócić uwagę na detale elewacji. Po stronie lewej jedno z dwóch puttów siedzi na kowadle i trzyma w ręce młotek wsparty na kowadle symbolizując przemysł. Program ikonograficzny portalu jest czytelny. Odwołanie się do Ateny, która chroni i gwarantuje przetrwanie – bogini mądrości i pracowitości, rzemiosła, a w szczególności tkactwa i nauki, która podporządkowała sobie symbole wilka i niedźwiedzia – czyli siły i wolności, niezależności i nieokiełznanej wyobraźni, czego zwieńczeniem jest rozwój handlu i przemysłu w sytuacji, gdy w tym obiekcie będzie się kształcić w wymienionych emblematami w tympanonie zawodach – przędzalniczym, tkackim, maszynowym. Konie na hełmie Ateny – Pegaz i Chrysaor są symbolami inspiracji i natchnienia. Niedźwiedź jest symbolem występującym w wielu herbach miast słowackich i zakarpackich co prawdopodobnie może wskazywać na obszar, z którego pochodzili w owym czasie uczniowie szkoły lub sugerować związku z państwem Habsburgów jako fundatora obiektu, a wilk jest umieszczony na fladze plemienia Beniamina, jednego z 12 plemion Izraela, co może również wskazywać na pochodzenie architekta.

zabytkowa szkoła
Budynek w 2020 roku, fot. Michał Bulsa, wikimedia.org, licencja: CC 4.0

W budynku działa Bielska Szkoła Przemysłowa. Do dziś w środku zachowało się wiele oryginalnych elementów, w tym między innymi ceramiczne posadzki, boazerie, szafy, drzwi, obramowania drzwiowe, zegary, balustrady, witraże, unikalne lavabo w gabinecie dyrektora z dekoracyjnym kranem. Również sama bryła przetrwała w oryginalnej formie. Te wszystkie elementy miały wpływ na decyzję Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Katowicach, który postanowił wpisać budynek do rejestru zabytków.

Wpis do rejestru zabytków omawianego budynku jest uzasadniony potrzebą ochrony jego wyjątkowej architektury, jako przykład wartościowego i interesującego budownictwa szkolnego – czytamy w podsumowaniu.

źródło: Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Katowicach

Czytaj też: Edukacja | Zabytek | Ciekawostki | Kamienica | whiteMAD na Instagramie