Właśnie poznaliśmy wyniki konkursu architektoniczno-urbanistycznego na koncepcję odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy Królewskiej w Warszawie! W międzynarodowym konkursie udział wzięło jedenaście pracowni architektonicznych i konsorcjów. W drugim etapie pięć z nich przedstawiło swoje koncepcje architektoniczne, a dziś w siedzibie Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP) poznaliśmy tę zwycięską. Najlepszy projekt odbudowy Pałacu Saskiego i I nagrodę zdobyła pracownia WXCA.
Wybór zwycięskiej pracy konkursowej odbudowy zachodniej pierzei pl. Piłsudskiego w Warszawie, czyli zburzonych w latach 1939-1944 Pałaców Saskiego i Brühla oraz trzech kamienic przy ul. Królewskiej 6, 8 i 10/12, to kolejny kamień milowy na drodze ku realizacji rozpoczętej w grudniu 2021 r. inwestycji. Jak mówią autorzy zwycięskiej koncepcji, opiera się ona na założeniu, że odbudowa nigdy nie jest jedynie odtworzeniem murów i estetyki z przeszłości. Stanowi raczej proces przywracania lub kształtowania na nowo tożsamości miasta przy jednoczesnym zaznaczeniu wagi i wpływów współczesności. To zatem nie powrót do tego, co było, ale poszukiwanie dialogu między dbałością o pamięć a zaadresowaniem aktualnych potrzeb i uwarunkowań.
Projekt odbudowy Pałacu Saskiego. Źródło: WXCA
Autorzy w miejscu dotychczasowych dziedzińców Pałacu Saskiego i kamienic przy ul. Królewskiej zaproponowali atrakcyjne i reprezentacyjne wnętrza połączone ze sobą czytelnymi przejściami. W ten sposób otworzyli budynki niedostępne niegdyś dla mieszkańców. Tak skonstruowane prześwity i dziedzińce stanowić będą przedłużenie przestrzeni ulic i placów, co zapewni swobodę poruszania się w różnych kierunkach – pomiędzy budynkami, z kamienicy do Pałacu lub Ogrodu Saskiego, z Pałacu na plac Piłsudskiego. Dzięki temu dotychczasowe ciągi piesze pozostaną niezaburzone, a kubatura Pałacu i kamienic nie będzie stanowić bariery urbanistycznej.
Pałac Saski tuż przed zniszczeniem przez Niemców i ocalały Grób Nieznanego Żołnierza. Archiwalne zdjęcie pochodzi z tygodnika Stolica nr 40 (1243) 03.10.1971, nowsze z whiteMAD/Mateusz Markowski
Widok na okolice pałacu obecnie i po odbudowie kompleksu. Źródło: Google Earth i whiteMAD/Mateusz Markowski
W ten sposób dziedzińce staną się strefami reprezentacyjnymi o współczesnej oprawie architektonicznej, co w pewnym stopniu nawiązuje do projektów przebudowy Pałacu Brühla Bohdana Pniewskiego – klasycznych w formie, ale w duchu swojej współczesności. Nadanie dziedzińcom publicznego charakteru pozwoli przy tym na płynne wiązanie przestrzeni wnętrza i zewnętrza. Dzięki temu Pałac Saski nie tylko zyska lepsze połączenie z placem Piłsudskiego, ale także nową jakość miastotwórczą – być może po raz pierwszy w historii będzie tak ściśle zintegrowany z miastem.
Grób Nieznanego Żołnierza obecnie i po odbudowie pałacu. Zabytkowa część zostanie wyróżniona jaśniejszym odcieniem. Źródło: WXCA i whiteMAD/Mateusz Markowski
Odbudowa Pałacu Saskiego, Brühla oraz kamienic przy ul. Królewskiej to największa w ostatnich latach tego typu inwestycja w Warszawie. Po jej ukończeniu zachodnia pierzeja placu Piłsudskiego będzie wyglądała jak 31 sierpnia 1939 roku. Kamienice uległy częściowemu zniszczeniu już w pierwszych dniach wojny. Po upadku powstania warszawskiego Niemcy rozpoczęli planowe burzenie okolic placu Piłsudskiego. 16 grudnia 1944 roku wysadzono pomnik Poniatowskiego, a dwa dni później ten sam los spotkał pałac Brühla. Pałac Saski wysadzony został w dniach 27-29 grudnia. Ocalały jedynie arkady mieszczące Grób Nieznanego Żołnierza.
Zespół WXCA: Szczepan Wroński, Andrzej Bulanda, Małgorzata Dembowska, Krzysztof Moskała, Piotr Hardt, Zuzanna Wodowska, Maja Przewoźnik, Jakub Hlebowicz, Michał Czerwiński, Agnieszka Roś, Nina Wojtczuk-Hejduk, Maciej Wewiór
Współpraca:
Konstrukcja/rozwiązania instalacyjne – Buro Happold: Sławomir Pastuszka, Paweł Lisiak
Komunikacja – Jan Jakiel
Socjologia – Krzysztof Janas
Akustyka/ technologia sceniczna – Piotr Kozłowski, Bartosz Zawieja, Bartłomiej Konik
Architektura Krajobrazu – Patryk Zaręba, Agnieszka Gasparska
Konserwacja zabytków – Małgorzata Pastewka
Ochrona ppoż. – Marek Dudek
Wizualizacje – Plankton Group
Źródło: WXCA
Czytaj też: Zabytek | Pałac | Historia | Warszawa | Ciekawostki
