Tak Gdynia dba o swoje zabytki – balustrady w historycznych budynkach są sukcesywnie odnawiane i przywracany jest im dawny blask. Konserwatorskie prace objęły balustrady z różnych okresów historycznych.
W ramach renowacji najcenniejszych budynków w mieście Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków w Gdyni prowadzi program renowacji elementów wyposażenia historycznych budynków. Prace objęły takie elementy jak balustrady i poręczne schodów. To elementy, które wyróżniają się jakością wykonania i różnorodnością rozwiązań plastycznych. Kilkadziesiąt lat temu takie elementy wykonywane były ręcznie przez rzemieślników, nie jak obecnie – ze standardowych, gotowych elementów z marketu budowlanego.
Ówcześnie takie elementy wyposażenia klatek schodowych miały znaczenie zarówno użytkowe jak i dekoracyjne. Ich walory estetyczne były szczególnie wysokie w budynkach użyteczności publicznej oraz wielkomiejskich kamienicach, zwłaszcza przy rozległych, często reprezentacyjnych schodach.
Najstarsze budynku Gdyni najczęściej mają schody drewniane z balustradami składającymi się z drewnianych poręczy oraz toczonych lub płaskich słupków. Słupek początkowy o znaczeniu konstrukcyjnym niekiedy był specjalnie dekorowany i zwieńczany dodatkowym ozdobnym elementem. Najbardziej reprezentacyjne budynki mogły pochwalić się kamiennymi balustradami rodem z najlepszych pałaców.
Modernizm przyniósł nowe rozwiązania i technologie. Pojawiła się wtedy wytrzymała, żelbetowa konstrukcja schodów co umożliwiło stosowanie balustrad w postaci pełnej murowanej ścianki wizualnie podkreślającej plastykę całej klatki schodowej.
Nowoczesne i funkcjonalne rozwiązania balustrad tworzyły rzeźbiarską, efektowną formę i grę w świetle. Murowane balustrady zwieńczano ważnymi z punktu widzenia użytkowania poręczami, które dodatkowo stanowiły dyskretny element ozdobny – tłumaczą pracownicy Biura Miejskiego Konserwatora Zabytków w Gdyni.
W skromniejszych wnętrzach stosowano niekiedy prostsze, ażurowe balustrady z elementów metalowych, które jednak pozwalały na uzyskanie indywidualnych, często bardzo dekoracyjnych motywów zdobniczych. Zimny w odbiorze detal balustrad łączono wówczas najczęściej z ciepłym i „przyjaznym” drewnem poręczy.
Dlatego tak ważne jest by dbać o oryginalny wystrój klatek schodowych i unikalne elementy ich wyposażenia. Wbrew pozorom renowacja i utrzymanie, nawet już mocno zniszczonych, balustrad nie jest bardzo trudna. Wielu właścicieli i użytkowników budynków zabytkowych w Gdyni, świadomych tych walorów, dokłada wielu starań w celu zachowania autentycznych detali architektonicznych. Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków służy tutaj pomocą.
Czytaj też: Gdynia | Modernizm | Zabytek
źródło: Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków, Bartłomiej Ponikiewski, Przemysław Kozłowski, UM Gdynia
