Cechą wyróżniającą klimat subpolarny jest kontrast. Występowanie ekstremalnie niskich temperatur, częstych i intensywnych opadów śniegu, silnych porywów wiatru oraz zjawiska nocy polarnych, czyli dni, w których Słońce przez całą dobę nie pojawia się nad horyzontem, stoi w opozycji do stosunkowo ciepłego lata oraz białych nocy czy dni polarnych, w których ciemność w ciągu doby nie zapada wcale.
Architektura projektowanego hotelu położonego w turystycznej wiosce Björkliden na niedostępnej północy Szwecji, jak pisał Erskine – „peryferii wszystkiego, co dzieje się na świecie” [Erskine 1961:161], musiała w założeniu radzić sobie z problemem posadowienia budynku w strefie, gdzie poziom przemarzania gruntu dochodzi do kilku metrów; z dużymi opadami śniegu; problemem zasypywania budynku przez śnieg i jego osadzania na połaciach dachowych; silnymi powiewami wiatru potęgowanymi przez ściany budynków wytwarzające przeciągi; niskim światłem słonecznym lub jego całkowitym brakiem. Poza czynnikami klimatycznymi istotna była także skąpość materiałów, siły roboczej, duże dystanse i izolacja.
Hotel z widokiem na polodowcowe jezioro Torneträsk wpisano w ideowy szlak turystyczny czterech żywiołów Północy. Budynek połączono tym samym z zejściem do jeziora, które symbolizuje żywioł wody; punktem obserwacyjnym przy strumyku Rákkasjohka, gdzie możliwe są doznania akustyczne dźwięków szemrzącej wody i powiewów polarnego wiatru – żywiołu powietrza; istniejącym wyciągiem narciarskim, czyli żywiołem ziemi przysypanej niemal cały rok śnieżnobiałą pokrywą, oraz punktem obserwacji zorzy polarnej, ognia Północy, na szczycie pobliskiego wzgórza. Na działce zaprojektowano natomiast lodowisko oraz strefę zewnętrznych basenów uzupełniającą hotelową strefę spa.
Koncepcja bryły, która miała odpowiadać na wymagające warunki tamtejszego klimatu, a jednocześnie oferować bogatą ofertę noclegową i rekreacyjną, zakładała przeciwstawienie w swej formie pierwiastków ciężkości i lekkości. Parter ukształtowany został jako solidna żelbetowa podstawa, zagłębiona częściowo w stok zbocza i integrująca się z nim. Masywna płyta fundamentowa miała stanowić podwalinę dla całości założenia – pewnie osadzić budynek w nieprzyjaznym terenie, zaś jej ostrogi schodzące do poziomu –2,60 m nie tylko przeciwdziałać siłom naporu stoku, lecz także być odpowiedzią na głębokie strefy przemarzania gruntu obowiązujące na tym obszarze. Na elewacji frontowej przerwano monolit betonowego muru wypełniając go licznymi przeszkleniami, wpuszczającymi do hallu recepcyjnego i sali restauracyjnej niskie promienie arktycznego światła. Dwa wewnętrzne dziedzińce porośnięte roślinnością miały zapewniać dodatkowe doświetlenie parteru i wzmagać wrażenie przenikania się wnętrza z zewnętrzem.
Piętra dla kontrastu przybrały lżejszy charakter. Na żelbetowym podium parteru rozdysponowano w sposób swobodny pięć brył drewnianych domów o dwuspadowym stromym dachu i stalowej konstrukcji. Lekki szkielet stalowy miał nawiązywać do górniczej tradycji gminy Kiruna, w której projektowano obiekt, i być wynikiem łatwej dostępności materiału. Wolny układ brył miał zaś uniemożliwiać powstawanie przeciągów. Domy te, w kolorach czerwieni faluńskiej i czerni, miały odwoływać się do archetypu szwedzkiego czerwonego domu, wpisując się zarazem w kulturowy kontekst miejsca. Cztery budynki zestawiono parami i połączono szklanymi łącznikami. Formę szóstego domu przyjęło dwuspadowe szklane zadaszenie strefy basenowej o kącie spadku równym kątom dachów poszczególnych domów.
Ze względu na warunki widokowe na dolinę Torneträsk istotnym elementem stał się taras wytworzony na stropodachu parteru. W celu niwelacji przysłaniania widoków przez mur attyki, taras został obniżony w jej obrębie, tworząc formę trybuny. Dodatkowo attyka, jak i mur wokół dziedzińców zostały przerwane w strategicznych miejscach, to jest na osiach widokowych, i zastąpione balustradą z wypełnieniem z przeziernej siatki cięto-ciągnionej. W odpowiedzi na problem akumulacji śniegu zaprojektowano serię niskich betonowych murków. Taras stał się ponadto ważnym węzłem komunikacyjnym. Połączono go bowiem serią ścieżek ze stokiem narciarskim, a schody zewnętrzne w wewnętrznych dziedzińcach udostępniły ofertę restauracyjną dla narciarzy.
W projekcie uwzględniono także rozwiązania proekologiczne. Na elewacjach południowych brył domów zaprojektowano panele fotowoltaiczne, a nad strefą basenową system odzysku ciepła. Woda deszczowa zbierana jest tymczasem do podziemnego zbiornika ulokowanego na działce i może służyć do spłukiwania toalet lub do podlewania roślin latem.
Całość założenia ma dopełniać szeroki program rekreacyjno-sportowy całej wioski Björkliden i stać się idealnym miejscem pobytu urlopowego nie tylko dla pasjonatów narciarstwa.
Dane ogólne
Autor: Kamil Federyga
Nazwa uczelni: Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki
Nazwisko promotora: dr hab. inż. arch. Piotr Winskowski, prof. PK
Temat: Hotel Björkliden, Szwecja
Typ i data obrony pracy: Praca inżynierska, obrona z wyróżnieniem 1.02.2022
Czytaj też: Ciekawostki | Metamorfoza | Renowacja | Cegła | whiteMAD na Instagramie
źródło: Materiał Prasowy / Kamil Federyga
