Kamienica Oppenheimów to zabytkowy obiekt, znajdujący się przy Placu Solnym we Wrocławiu. Modernizacja kamienicy zakładała gruntowną przebudowę tylnej oficyny oraz pełną renowację zabytkowych elewacji i uwydatnienie najcenniejszych elementów wnętrza. Funkcja kamienicy została zmieniona na kulturalno-usługową. Znajdują się tutaj lokale gastronomiczne, galeria sztuki, przestrzenie pod wynajem, apartament dla gości domu oraz kameralna sala wielofunkcyjna.
Pierwszy budynek na działce został wzniesiony na przełomie XIV i XV wieku. Późnogotyckie i renesansowe relikty zachowały się w trakcie tylnym. W XVII lub XVIII wieku kamienica została przebudowana i uzyskała barokową elewację. Budynkowi nadano wówczas obecną bryłę: czterokondygnacyjnego domu z trzykondygnacyjnym szczytem, o pięcioosiowej elewacji ze zdwojoną osią środkową z portalem wejściowym u jej podstawy prowadzącym do przelotowej sieni nakrytej sklepieniem kolebkowym i z lunetami. Pomiędzy parterem a pierwszym piętrem oraz nad trzecim piętrem znajdują się wydatne gzymsy. Szczyt również podzielony jest w ten sposób na dwie kondygnacje.
Rok 1937. Źródło: Biblioteka Cyfrowa Uniwersytetu Wrocławskiego
Pod koniec XIX wieku i na początku XX przebudowie uległa parterowa część budynku. Wybito wówczas większe otwory okienne wstawiając w ich miejsce witryny sklepowe. W 1929 roku dwa piętra kamienicy strawił pożar, zniszczeniu uległa głównie klatka schodowa, którą odbudowano, ale już bez barokowych balustrad. W marcu 1810 roku kamienicę nabył bankier Heymann Oppenheim i pozostała ona w posiadaniu jego rodziny do 1902 roku. Jego inicjał i data „1810” znajduje się w tympanonie portalu. W budynku znajdował się wówczas bank, a od 1850 roku mieszkania czynszowe. W 1888 roku z kamienicy wyprowadzili się jej właściciele, a budynek został przekazany gminie żydowskiej. Obiekt zaczął pełnić funkcję centrum życia wrocławskiej społeczności żydowskiej. Na pocz. XX w. założono tam fundację Heymanna Opeheima na rzecz ubogich i potrzebujących. Po I wojnie światowej standard kamienicy upadł, a z dużych pomieszczeń na piętrach zrobiono jedno- lub dwupokojowe mieszkania. W rękach gminy żydowskiej kamienica pozostawała do 1941.
Kamienica Oppenheimów przed i po przebudowie. Fot. Daviidos, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons i Maciej Lulko
Kamienica Oppenheimów należy do nielicznych na Starym Mieście we Wrocławiu, które nienaruszone przetrwały bombardowania podczas oblężenia Wrocławia. W 2012 roku kamienicę zakupiła Viola Wojnowski.W latach 2013–2018 kamienica poddana została renowacji. Autorem projektu modernizacji, przebudowy i rozbudowy kamienicy było biuro architektoniczne Major Architekci przy współpracy z J. Mayer H. Architects z Berlina.
Przebudowa wykazała poszanowanie dla zastanej tkanki historycznej. Intencją projektu było zachowanie w całości historycznej struktury oraz charakteru kamienicy. Odtworzono oryginalny układ pomieszczeń i przeprowadzono konserwację wartościowych elementów wnętrz, m. in. ślusarki, stolarki, czy dębowych schodów i podłogi. Głównym założeniem projektu było połączenie „nowego ze starym” w sposób jak najbardziej delikatny i subtelny oraz wprowadzenie współczesnej funkcji w historyczną strukturę budynku. Konsekwencją tej myśli było wykreowanie pomiędzy kamienicą, a dobudowaną oficyną wewnętrznego dziedzińca, w formie zamkniętego szklanym dachem patio, dzięki któremu wyeksponowano również północną elewację kamienicy. Szklany dach pełni również funkcję zewnętrznego tarasu, z którego rozpościera się widok na panoramę Wrocławia. Obecnie w budynku znajduje się Dom Dla Kultury OP ENHEIM. Jest to prywatna instytucja kultury, której misją jest wspieranie i upowszechnianie sztuki współczesnej poprzez rozwój sieci współpracy z instytucjami kultury we Wrocławiu, Berlinie i w innych krajach europejskich.
Projektant: mgr inż. arch. Marcin Major / Major Architekci
autorzy: Marcin Major, Anna Major, Alicja Miasik, Zuzanna Róg, Adam Stafiniak, Paweł Osmak, Anna Owsiany, Patryk Królikowski, Patrycja Koprowska, Daria Komorowska-Król, Marta Górniak
lokalizacja: Wrocław, Plac Solny 4
inwestor: Violetta Wojnowski
zakończenie realizacji: 2018
Współpraca autorska z biurem J. Mayer H. Architects
Źródło: Major Architekci
Zdjęcia: Maciej Lulko
Czytaj też: Architektura w Polsce | Renowacja | Zabytek | Wrocław | Architektura | Kamienica | Metamorfoza
