Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków wpisał mozaikę do rejestru zabytków już we wrześniu 2021 roku. Dzięki temu mozaika z dworca Warszawa-Śródmieście zyskała ochronę, a właściciel nieruchomości będzie musiał dbać o jej wygląd.
Mozaika znajduje się w podziemnej części Dworca Warszawa-Śródmieście przy Al. Jerozolimskich 50. Decyzja konserwatora dotyczy aż 52 mozaik sufitowych zlokalizowanych nad trzema peronami oraz 27 mozaik ściennych zlokalizowanych w holach i pomieszczeniach dawnych poczekalni wzdłuż peronów bocznych oraz w przejściach na peron środkowy.
Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków przypomniał, że projekt aranżacji i wykończenia podziemnej części Dworca Warszawa-Śródmieście opracował zespół Zakładów Artystyczno-Badawczych Akademii Sztuki Pięknych pod kierunkiem Jerzego Sołtana i Zbigniewa Ihnatowicza na zlecenie Biura Projektów Budownictwa Kolejowego. Autorem całościowej koncepcji abstrakcyjnych kompozycji mozaikowych był Wojciech Fangor. Dekoracje opracowane zostały również przez Stanisława Kucharskiego, przy współpracy Violi Damięckiej i Jolanty Bieguszewskiej. Wszystkie mozaiki składają się ze szkliwionych elementów ceramicznych o wymiarach 4 x 3 cm wykonanych w zakładach Fajansu we Włocławku, częściowo przy użyciu barwników importowanych z Włoch, a za proces technologiczny i ostateczną formę ceramiki odpowiedzialni byli Lechi Helena Grześkiewiczowie. Część dekoracji nosi sygnatury wytwórni: „ZAKŁADY / FAJANSU / WŁOCŁAWEK”.
Dekoracja mozaikowa składa się z mozaik podstropowych zlokalizowanych nad trzema peronami oraz mozaik ściennych wkomponowanych w pionowe szczeliny ścian pomiędzy płytami okładziny kamiennej. Artysta dokonał kolorystycznego rozróżnienia, według przyjętego schematu czerwień, oranż i żółcień sygnalizować miały kierunek wschodni, zaś błękit i zieleń – kierunek zachodni. W ten sposób dekoracja pomagała podróżnym w orientacji w przestrzeni dworca.
Starannie przemyślane pod względem formalnym kompozycje mozaikowe, o zniuansowanych, różnorodnych zestawieniach kolorystycznych, prezentują niezaprzeczalne wartości artystyczne. Mozaiki nie tylko indywidualizują i ożywiają poszczególne sektory dworca, ale również podkreślają klarowną strukturę jego wnętrza i pozwalają na lepszą orientację w przestrzeni – mówi dr hab. Jakub Lewicki Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków.
Mozaika powstała z pomocą Zakładów Artystyczno-Badawczych Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Zespół ten skupiał znanych polskich architektów i osoby związane ze sztuką i wzornictwem.
Czytaj też: Warszawa | Sztuka | Zabytek | Dworzec kolejowy | Kolej
