Na jego otwarcie czekaliśmy długie lata. Muzeum Wojska Polskiego rozpoczyna swoją działalność w nowej siedzibie na terenie Cytadeli Warszawskiej. Jednak nie wszystko jest tutaj gotowe. Teren jest ciągle wielkim placem budowy bo gotowa jest dopiero połowa kompleksu.
Nowy gmach Muzeum Wojska Polskiego zaprojektowali architekci z pracowni WXCA. Muzeum składać się będzie z kilku budynków. Póki co gotowy jest gmach południowy, którego oficjalne otwarcie nastąpi w niedzielę 13 sierpnia. W kolejnym etapie zbudowany ma zostać gmach północny – dopiero wtedy instytucja będzie działać w pełnym zakresie.
Nowa siedziba Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie
Historia Muzeum Wojska Polskiego (MWP) sięga 1920 roku, kiedy instytucja została formalnie powołana dekretem marszałka Józefa Piłsudskiego. Przez lata muzeum zgromadziło ponad 300 tysięcy eksponatów. Tak bogata kolekcja zbiorów wymaga godnego miejsca do ekspozycji. Stąd pomysł na budowę nowej siedziby. Swój projekt architekci z WXCA przygotowali nawiązując do układu urbanistycznego miejsca – odnosi się do XVIII-wiecznej kompozycji przestrzennej koszar Gwardii Pieszej Koronnej z centralnym placem.
Po obu stronach placu znajdują się gmach północny i południowy Muzeum Wojska Polskiego (gotowy jest ten ostatni), a w centralnej części trwa budowa Muzeum Historii Polski. W efekcie za kilka lat powstanie tu wielkie muzealne założenie stanowiące jedno z największych i najnowocześniejszych kompleksów muzealnych w Europie. Nim to nastąpi wystarczyć musi otwarcie jednego gmachu MWP.
Zalety Muzeum Wojska Polskiego
Architektura muzeum robi wrażenie. Budynek południowy wykonany został z barwionego betonu architektonicznego, który ozdobiony został specjalnym wzorem. To szewron, który ma wizualnie nawiązywać do motywów wojskowych. Jego rzeźbiarska forma sprawia, że delikatne wypustki będą potęgować grę światła i cienia – budynek będzie wyglądać nieco inaczej w zależności od kąta padania światła. Elementy elewacji śmiało można określić mianem inżynierskiego kunsztu.
Budynek południowy MWP składa się z ośmiu bloków. W czterech znajduje się ekspozycja stała – w trzech największych poznamy historię Oręża Polskiego od początków polskiej państwowości aż po zakończenie II wojny światowej. W czwartym bloku zebrano broń orientalną. Piąty blok przygotowany został jako miejsce dla wystaw czasowych i organizowania wydarzeń. Trzy ostatnie bloki przeznaczono jako miejsce usługowo-biurowe z częścią administracyjną, blok audiowizualny z salą na 100 osób. Tak zaprojektowany gmach wyznacza nową jakość wśród polskich muzeów.
Pomiędzy bryłami bloków funkcjonalnych znajdują się szklane fasady, dzięki którym zaciera się granica między wnętrzem a zewnętrzem. Muzeum koresponduje z parkiem także na inne sposoby – wśród terenów zielonych znajdą się miejsca ekspozycji plenerowych, a niektóre z zabytkowych obiektów Cytadeli Warszawskiej zostaną dostosowane do funkcji usługowych. Struktury architektoniczne całego założenia i przestrzeń parku potraktowaliśmy jako nierozerwalną całość. To właśnie rozumiemy poprzez termin „park muzeów”, który przekracza tradycyjne myślenie o przestrzeni muzealnej – mówi architekt Paweł Wolanin.
Plusem budowy całego kompleksu jest otwarcie cytadeli na mieszkańców. To rozległy teren liczący 30 ha, który do tej pory pozostawał wygrodzony ceglanym murem. Łatwiejszy dostęp do miejsca jest możliwy dzięki nowej bramie wjazdowej, która zlokalizowana jest od strony Wisłostrady. Jadąc samochodem można wjechać na podziemny parking zlokalizowany pod płytą placu.
Ważnym aspektem jest ekologia. Budynek ma zielony dach i ogrzewanie geotermalne oraz zamknięty obieg wody. Zgromadzona woda wykorzystywana będzie do podlewania zieleni.
Wady Muzeum Wojska Polskiego
Otwarcie muzeum nie oznacza końca jego budowy. W najbliższych dniach zwiedzić będzie można zaledwie połowę planowanego kompleksu MWP. Jak już pisałem wyżej, instytucja może pochwalić się zbiorami, których liczba wynosi 300 tysięcy. Dotyczy to zarówno maleńkich znaczków pocztowych jak i wielkich pojazdów militarnych. Zebranie ich wszystkich w jednym gmachu jest oczywiście niemożliwe, dlatego ważne jest umiejętne wyeksponowanie poszczególnych przedmiotów, aby goście zwiedzający obiekt mogli zapoznać się z nimi dokładnie. W gmachu południowym zgromadzono przedmioty dokumentujące tysiąc lat polskiej wojskowości – czy jeden pawilon wystarczy, by to dobrze zrobić? Mam wątpliwości, ustawienie tak wielu przedmiotów obok siebie może powodować poczucie chaosu, ale zachęcam czytelników, by przekonali się sami.
Zwracam tu jeszcze uwagę na tzw. efekt “wow”. Na nową siedzibę MWP czekaliśmy wiele lat. Placówka ma szansę stać się miejscem przyciągającym rzesze turystów. Jednak otwarcie instytucji “w połowie” może negatywnie wpłynąć na wrażenia z wizyty i zniechęcić do powrotu. Architekci zaprojektowali siedzibę jako kompleks dwóch budynków, dopiero po zakończeniu budowy drugiego pawilonu będzie można mówić o działającym w pełni Muzeum Wojska Polskiego, w którym eksponaty ustawiono w docelowych miejscach.
Tutaj warto wspomnieć o nie tak dalekiej przeszłości. W 2009 r. planowano, że imponujący gmach powstającego tuż obok Muzeum Historii Polski zbudowany zostanie nad Trasą Łazienkowską, w sąsiedztwie Zamku Ujazdowskiego. Rosnący koszt inwestycji sprawił, że budynek postanowiono zbudować na terenie Cytadeli Warszawskiej. W efekcie zamiast skupić się na militarnych ekspozycjach na Cytadeli, Muzeum Wojska Polskiego musi dzielić ograniczoną powierzchnię z innymi placówkami: budowanym Muzeum Historii Polski, Muzeum X Pawilonu oraz Muzeum Katyńskim. To właśnie Muzeum Historii Polski będzie tu głównym gmachem i będzie dzierżyć palmę pierwszeństwa.
Na pierwszym planie budowane Muzeum Historii Polski, po lewej stronie widać pierwszy z dwóch budynków Muzeum Wojska Polskiego. Niżej wizualizacja założenia:
Mój niepokój budzi też ogromny plac przed budynkiem. Wprawdzie w części pod jego powierzchnią znajduje się parking, ale całość dość szczelnie przykrywa ziemię. Nasuwają się skojarzenia ze zjawiskiem “betonozy” placów i ryneczków, o których wielokrotnie pisaliśmy. Zieleni na placu przed Muzeum Wojska Polskiego jest mało.
Otwarta w pawilonie południowym wystawa pt. “1000 lat chwały oręża polskiego” prezentuje trzy tysiące najcenniejszych zabytków. Wśród nich można zobaczyć najstarszy czołg Wojska Polskiego – Renault FT. Czołg ten został odnaleziony w Kabulu w Afganistanie i w 2013 roku trafił do Polski. To niebywała gratka bo czołg został naprawiony, a uszkodzone elementy wymieniono na nowe. Wrażenie robi też przypomnienie bitwy pod Grunwaldem – to okres gotycki dlatego manekin Władysława Jagiełły ze szczegółowo wykonaną rekonstrukcją ubioru ustawiono w sąsiedztwie gotyckich kolumn katedralnych.
Ze względu na to, że otwieramy dopiero pierwszy pawilon, trzeba się oczywiście liczyć z tym, że jeszcze przez jakiś czas będzie to w dużym stopniu nadal teren budowy albo zaplecze terenu budowy. Z czasem zostanie on jednak rzecz jasna uporządkowany, by stał się pewnego rodzaju terenem rekreacyjnym, zapraszającym, dającym swobodę komunikacji pomiędzy wszystkimi znajdującymi się tu muzeami. Bo trzeba pamiętać, że na terenie Cytadeli Warszawskiej znajduje się jeszcze Muzeum Katyńskie, które jest naszym oddziałem: Muzeum X Pawilonu, oddział Muzeum Niepodległości; no i oprócz nas będzie jeszcze Muzeum Historii Polski. Także to taka prawdziwa Cytadela Muzeów – czytamy wypowiedź Pawła Żurkowskiego, dyrektora MWP, którą publikuje TVN Warszawa.
W drugim pawilonie prezentowana ma być historia polskich militariów od drugiej połowy XX wieku do początku XXI wieku. Obejmie zarówno motywy związane ze zbrojnym oporem po II wojnie światowej, okres PRL i zalążki polskiej armii na emigracji. Zwiedzający będą mogli poznać też trudne elementy w historii tego okresu, jak wykorzystywanie wojsk w PRL do starć z narodem. Finalnie w obu budynkach dla widzów udostępnionych zostanie ponad 30 tysięcy przedmiotów. Część eksponatów ma trafić na teren Cytadeli – jednak władze Muzeum chcą, by były odpowiednio zabezpieczone przed deszczem.
Jak oceniacie nowy budynek muzeum? Oficjalne otwarcie nastąpi w niedzielę 13 sierpnia, następnie placówka będzie otwarta od środy do niedzieli w godzinach 10-16.
fot. Marcin Czechowicz, Bartek Barczyk
źródło: materiały prasowe, TVN Warszawa
Czytaj też: Warszawa | Muzeum | Modernizm | Historia | Detal | Ciekawostki | whiteMAD na Instagramie
