Planetarium Śląskie w Chorzowie otrzymało w 27. edycji konkursu Modernizacja Roku – Budowa XXI wieku tytuł Modernizacji Roku 2023. Inwestycja zrealizowana przez Budimex w latach 2019 – 2022 została oceniona najwyżej w kategorii obiektów użyteczności publicznej. Spośród ponad 500 inwestycji zgłoszonych do konkursu nagrodzono tylko 20 najlepszych z nich. Projekt przebudowy wykonało biuro Consultor Architekci z Poznania.
Modernizacja Planetarium Śląskiego została zrealizowana na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego. Zakres prac obejmował przebudowę obiektu istniejącego, jak i powstanie nowej podziemnej powierzchni użytkowej oraz wieży widokowej z zastosowanym wewnątrz urządzeniem „camera obscura” (łac. ciemnia optyczna – pierwowzór kamery fotograficznej). Prace budowlane w ramach inwestycji trwały 34 miesiące.
Fot. Budimex
Planetarium Śląskie powstało w latach 1953-1955 według wizjonerskiego projektu krakowskiego architekta Zbigniewa Solawy. Ówczesna główna sala projekcyjna, mogąca pomieścić około 400 widzów, wyposażona była w płócienny, sferyczny ekran o powierzchni tysiąca metrów kwadratowych oraz w najnowocześniejszy w tym czasie projektor. Był on w stanie wyświetlić na sztucznym niebie ponad 8000 gwiazd. W tym samym czasie rozpoczęło także działalność obserwatorium astronomiczne, które wyposażone zostało w największy w Polsce refraktor o średnicy 30 centymetrów. Cztery lata później w planetarium rozpoczęła działalność stacja sejsmologiczna, a w 1963 roku otwarto stację klimatologiczną. Oryginalna bryła planetarium – symbol Parku Śląskiego – po 63 latach nieprzerwanego funkcjonowania wymagała już gruntownego remontu. Wpisana jest obecnie do rejestru zabytków Województwa Śląskiego pod nr A/399/13 i pozostaje pod ochroną Miejskiego Konserwatora Zabytków w Chorzowie.
Fot. Budimex
Obiekt o powierzchni całkowitej równej 7 084 m2 powiększony został o 3 200 m2 powierzchni użytkowej. Modernizacji poddano cztery części obiektu o rożnym przeznaczeniu oraz całkowicie odmiennej konstrukcji: Planetarium, Obserwatorium, budynek pomocniczy oraz małe obserwatorium. Dawna oraz nowo powstała część planetarium zostały powiązane panoramiczną windą, usytuowaną przy zachodniej ścianie dziedzińca zegarowego. Znaczny obszar nowej części obiektu znajduje się poniżej poziomu terenu i został wykonany w technologii żelbetowej. W elewacji głównego budynku zamontowane zostały nowe płyty dolomitowe, które zgodnie z rekomendacją konserwatora zabytków, dostarczono z Libiąża.
Fot. Budimex
Modernizacja Planetarium, 68-letniego obiektu pod ochroną konserwatorską, wraz z rozbudową jest pod względem inżynierskim prawdziwym majstersztykiem. Budowa zmagała się z okresem pandemii i drastycznego wzrostu cen, ale także trudnymi warunkami geotechnicznymi, wymaganiami materiałowymi i koniecznością zabezpieczenia obiektu historycznego na kolejne lata eksploatacji. Po przebudowie planetarium jest jednym z najnowocześniejszych tego typu obiektów w Polsce.
Źródło: budimex.pl, muratorplus.pl, budownictwo.org
Czytaj też: Architektura | Metamorfoza | Renowacja | Zabytek | Historia | Architektura PRL
