Polacy zwycięzcami międzynarodowego konkursu Bee Breeders!

Projekt zdobył pierwszą nagrodę i dodatkowe wyróżnienie BB Green Award dla najbardziej zielonego budynku w konkursie międzynarodowym „Hospice – Home for terminally ill” organizowanym przez platformę Bee Breeders. Koncepcja została przygotowana w zespole Gierbienis + Poklewski przez Marcina Gierbienisa, Damiana Poklewskiego – Koziełł wraz ze studentami Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej Justyną Kopacz i Aleksandrem Kwaśniakiem.

Idea konkursu pozwalała na autorski wybór lokalizacji. Dla architektów ważne było założenie, aby osoby dotknięte śmiertelną chorobą nie czuły się odsunięte od życia, odseparowane. Stąd idea, aby nie wychodzić z budynkiem na peryferia, tylko pozostać w mieście. Jednocześnie zaprojektować obiekt w taki sposób, aby jak najpełniej oferować odbiorcom kontakt z naturą.

DOM OGRÓD

Gdy przeczytaliśmy nazwę zadania konkursowego „Hospice – Home for terminally ill” wiedzieliśmy, że zależy nam na takiej idei, która odnosi się do słów „dom” i „ogród”. Budynek miał być domem – miejscem przywodzącym skojarzenia z bezpieczeństwem, ciepłem i otwartością.
Tożsamości budynku poszukiwaliśmy zarówno w lokalizacji – wybierając działkę w ścisłym centrum życia miasta, będącą pustym miejscem w zabytkowej pierzei, formie – skrywając funkcję pod charakterystycznym dla zabudowy mieszkalnej jednorodzinnej dwuspadowym dachem, jak i w organizacji wewnętrznej przestrzeni – traktując poszczególne funkcje, jako pokoje, nadając im domowy klimat.
Ideę dopełniło wprowadzenie do wnętrza ogrodu, aby obiekt nie kojarzył się z zamkniętym czterema ścianymi budynkiem – był przestrzenią wyjątkową, a nawet magiczną. Dach – pozbawiony widocznych podpór sprawia wrażenia uniesionego nad wewnętrznym pejzażem. Eksponowana pozostaje drewniana konstrukcja, a pokrycie stanowi przezierna membrana, która pozwala światłu eksplorować ten wnętrze.

LECZNICZA MOC NATURY

Koncepcja odnosi się do założeń biofilii, czyli miłości do natury – trendu który w ostatnich latach staje się coraz popularniejszy. Dzieje się tak ze względu na potrzebę odnowienia coraz bardziej zatracającego się kontaktu człowieka z przyrodą. Potrzeba szczególnie widoczna stała się w trudnym czasie pandemii w którym znalazły się społeczeństwa, niezależnie od szerokości geograficznej.
Język flory i fauny jest czymś pierwotnym i uniwersalnym, a współczesne badania potwierdzają, że natura ma ogromny wpływ na kondycję psychofizyczną człowieka. Badacze zauważają, że ludzka interakcja ze światem zależy od jego naturalnych cech: światła, dźwięków, zapachu, roślinności, pogody, ale także od proporcji, sekwencji, podziałów czy wzorów. To właśnie obserwacja tzw. geometrii natury pozytywnie wpływa na odbiór świata przez człowieka.Szczególne istotne jest wprowadzenie zieleni w miastach, a nawet w budynkach – jak w tym przypadku, gdzie zyskuje obok waloru estetycznego również ważną funkcję, przeprowadzenia pacjenta przez tzw. fazy żałoby.

Projekt wizualnie przypomina oranżerię – wprowadzając strategię projektowania biofilicznego opartą na grupy doświadczeń bezpośrednie i pośrednie. Bezpośrednie obejmują naturalistyczne cechy: roślinność, zwierzęta, światło, powietrze, czy wodę, oferując przebywanie w krajobrazie, który kojarzy się z otwartą przestrzenią przypominającą dziką polanę w lesie. Pośrednie widoczne są w stosowaniu naturalnych materiałów drewna, czy kamienia, wykorzystywania reprezentacji natury poprzez wzory i symbole. Duże znaczenie ma odwołanie się do zmysłów poprzez stosowanie faktur, dźwięku, a nawet zapachu. Osobna grupa to doświadczenie przestrzeni i miejsca, obejmująca idee schronienia, zapewniającego intymność i bezpieczeństwo, złożoności – projektowania w oparciu o bogactwo szczegółu i różnorodność oraz stref przejściowych, które mają za zadanie sprzyjać poczuciu orintacji, mobilności i jednocześnie multiplikować wrażenia. Organizacja i rozplanowanie funkcji oraz silna ekspozycja walorów ogrodu pozwoliły uzyskać wyjątkową i oryginalną przestrzeń.
Podejście pro ekologiczne pozostaje widoczne również w propozycji zastosowania w budynku rozwiązań pozwalających oszczędzać energię oraz używając materiałów odnawialnych i niskim śladzie węglowym.

WYSPY – ETAPY RADZENIA SOBIE Z CHOROBĄ

W projekcie zdecydowaliśmy się odwołać do znanych w psychologii 5 etapów świadomości nieuleczalnej choroby.
Dla wielu z nas przekroczenie progu hospicjum jest aktem odwagi, albo być może czymś odwrotnym- efektem bezradności. Projekt zakładał, aby powstała przestrzeń daleka była od skojarzeń z typową tego typu placówką i nie posiadała „przysłowiowego” progu, jednocześnie organizacja przestrzeni odnosiła się do wiedzy psychologicznej – twórczo interpretowała etapy, zamieniając je w rozproszone w ogrodzie wyspy z pokojami, zachowując jednocześnie spójność, ale oferując inne emocje za którymi kryją się etapy.

ZAPRZECZENIE jest pierwszym etapem. Człowiek uważa, że diagnoza musi mijać się z prawdą. Mając to na uwadze, zdecydowaliśmy się stworzyć przestrzeń wprowadzającą poza budynkiem tak, aby chory miał możliwość zdecydowania, czy jest gotowy wejść do środka.
GNIEW pojawia się gdy człowiek zda sobie sprawę, że nie może już dłużej wypierać prawdy. Wchodzi do budynku i tam spotyka ludzi, którzy go wysłuchają i pomogą zrozumieć, że nie ma nikogo, kogo można winić za jego chorobę.

TARGOWANIE SIĘ jest etapem w którym człowiek odpuszcza gniew i wraz z tym pojawia się chęć do działania. Nie może on znieść bycia biernym i chce zrobić wszystko, co jest w stanie by wyleczyć się z choroby lub chociaż wygrać od losu kilka dodatkowych dni. Wielofunkcyjne przestrzenie zaprojektowane na tej wyspie są odpowiedzią na potrzebę działania.

DEPRESJA W czwartym etapie człowiek może stać się cichy, nieobecny, nie zgadzać się na kontakty z innymi. W odpowiedzi na potrzebę odosobnienia pojawia się kolejna wyspa tak, aby nawet w tym trudnym momencie chory mógł odnaleźć niosącą ulgę przestrzeń.

AKCEPTACJA jest etapem uświadomienia sobie nieuchronności śmierci. Stabilny stan psychiczny pomaga się socjalizować z innymi, więc na tej wyspie umieściliśmy serce hospicjum- kuchnię z przestrzenią jadalnianą.

OPINIA JURY

Jury podsumowało go jako „olbrzymią oranżerię z pięknym ogrodem, z pokojami otaczającymi ten ogród, które dają poczucie przestrzeni zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz. Nagrodzony projekt oferuje naturalne sanktuarium zaprojektowane tak, aby poczuć się jak w magicznej zielonej przestrzeni pod lewitującym dachem. Drewniana konstrukcja owinięta półprzezroczystą membraną sprawia wrażenie, że budynek świeci światłem z zewnątrz, oferując jednocześnie terapeutyczną atmosferę wolną od zewnętrznych dźwięków miasta.
Jury skomentowało również: „Projekt oferuje świeży pomysł na integrację opieki dziennej z kontekstem miejskim poprzez roślinność i dach niczym schron. Propozycja oferuje silny pomysł koncepcyjny zintegrowany z kontekstem miejskim, który kładzie nacisk na wykorzystanie natury niczym instrument leczniczy dla ludzi i miasta. W efekcie powstaje fantastyczna przestrzeń do zamieszkania przez cały rok.”

O architektach: 

GIERBIENIS + POKLEWSKI – pracownia projektowa Gierbienis + Poklewski została założona w 2016 r. przez architektów Marcina Gierbienisa i Damiana Poklewskiego – Koziełł. Od momentu powstania pracownia ma na swoim koncie wiele nagród w polskich i międzynarodowych konkursach architektonicznym m.in. w konkursach YAC na projekt The Pinocchio Children’s library w Collodi i kaplicy w Rwandzie. Za najważniejszy projekt uznają budynek edukacyjny w Leśnym Ogrodzie Botanicznym Marszewo w Gdyni, który aktualnie jest w trakcie realizacji. 

Motywem przewodnim pracowni jest architektura samowystarczalna, zrównoważona energetycznie, bezpieczna dla ludzi i środowiska, w którym żyjemy i pięknie wpisująca się w otaczający nas krajobraz. Architekci podkreślają przywiązanie do proekologicznych wartości, jak  również rolę natury w projektowaniu. Często wykorzystują w procesie oprojektowym założenia biofilii. Zsady te są szczególnie ważne na terenach silnie zurbanizowanych, gdzie kontakt ze środowiskiem naturalnym został w dużej mierze utracony lub przyroda jest wprowadzana w krajobraz miejski w sposób nieplanowany i lekkomyślny. Architektura biofiliczna staje się dziś odpowiedzią na problemy współczesnego człowieka. Korzyści płynące z jego stosowania są tym ważniejsze, że zauważalny jest zanik kontaktu człowieka z naturą.

Docelowo głównym celem działalności architektów powinno być zawsze osiągnięcie nie tylko spełniającego swoją funkcję budynku, ale także poprawa kondycji psychofizycznej odbiorcy oraz stworzenie odpowiednich, przyjaznych warunków życia z poszanowaniem środowiska naturalnego.

Więcej na temat pracy oraz samego konkursu dowiecie się tutaj: https://architecturecompetitions.com/hospice/ 

Czytaj też: Ekologia | Architektura w Polsce | Ciekawostki | Wydarzenia  | Wnętrza

źródło: Gierbienis + Poklewski / gierbienispoklewski.com