Słup drogowy w Koninie. “Najlepsza przestrzeń publiczna w Wielkopolsce”

Fragment zielonego skweru przy kościele Św. Bartłomieja pełni rolę miejsca otwartego dla zwiedzających. Funkcją nowego zagospodarowania terenu, na którym stoi Słup Drogowy w Koninie jest wydobycie walorów zabytku i podkreślenie jego rangi historycznej. Ekspozycja Słupa w uproszczanym do minimum otoczeniu w formie stalowej ścieżki („zardzewiała” stal typu Cor-Ten) zatopionej w trawniku ma podkreślić to zamierzenie. Dodatkowo elementem edukacyjnym jest tłumaczenie dawnej łacińskiej inskrypcji wykutej na Słupie w formie wyciętych z blachy ażurowych liter zlokalizowanych z ścieżce. 

Uszanowanie kontekstu
Wyjątkowy kontekst jakim jest sąsiedztwo zabytkowego Kościoła Św. Bartłomieja oraz fakt iż teren ten zwyczajowo pełnił funkcję średniowiecznego cmentarza przykościelnego wymaga szczególnego podejścia. By uszanować tak niezwykłe miejsce ograniczono do minimum ilość użytych środków projektowych. Centralnym punktem nowego zagospodarowania przy Słupie Drogowym jest sam zabytek. Wszystkie projektowane elementy koncentrują się wokół niego, podkreślając jego rangę. Najbardziej charakterystycznym elementem zagospodarowania jest wijąca się wokół zabytku minimalistyczna ścieżka, nazwana w projekcie „ścieżką ekspozycyjną”.

Podkreślenie wartości zabytku
Słup Drogowy w Koninie jest najstarszym i jednym z nielicznych zabytków w Koninie stąd zasługuje na należytą ekspozycję. Założeniem projektowym było takie zagospodarowanie otoczenia Słupa by przy użyciu minimalnej ilości środków maksymalnie podkreślić jego walory. W związku z tym, że działamy w wartościowym kontekście historycznym i kulturowym projektantom zależało na projekcie minimalistycznym, który z klasą i pokorą wpisze się w zastane miejsce. Cały skwer, który otacza zabytek zostanie uporządkowany i ujednolicony. Powstanie gładka powierzchnia trawy wznosząca się do poziomu fundamentu Słupa. Dzięki temu uzyskamy efekt, że Słup stoi na trawie czyli przywrócimy pierwotną, historyczną sytuację. W tej jednorodnej trawiastej płaszczyźnie zostanie „wycięta” ścieżka ekspozycyjna, która ma nawiązywać do tego, że zabytek był znakiem drogowym czyli stał przy drodze.

Ponadczasowość
„Ścieżka ekspozycyjna” wykonana jest z blachy typu Cor-Ten. Jest to materiał bardzo trwały i odporny na czynniki atmosferyczne, który z czasem pokrywa się patyną w kolorze rdzawo-brązowym. Naturalny, lekko niejednorodny, ziemisty charakter tego materiału sprawi, że droga ta dosłownie wtopi się w otoczenie. Ponadto ciepły, rdzawy odcień tego materiału będzie nawiązywał dialog z ceglanym parkanem oraz Kościołem Św. Bartłomieja. Zamierzeniem projektowym było osiągnięcie minimalistycznego wyrazu poprzez ograniczenie ilości użytych materiałów, dlatego nawierzchnia ścieżki oraz obrzeża wykonane zostały z tego samego materiału (blacha Cor-Ten). Ważnym aspektem było zastosowanie materiału wpisującego się w charakter miejsca a zarazem trwałego zapewniającego wieloletnią, bezobsługową eksploatację tej przestrzeni. Ciężki, chropowaty, matowy, porowaty materiał jakim jest piaskowiec brzeziński zestawiono.

Granica między starym a nowym
Materiały, technologia wykonania oraz sposób ekspozycji eksponatu mają charakter wyraźnie współczesny. Celem jest uzyskanie czytelnej granicy pomiędzy XII-wiecznym zabytkiem a działaniami z XXI. wieku.

Interakcja
Słup Drogowy w Koninie to najbardziej rozpoznawalny zabytek Konina jednak często nawet mieszkańcy miasta nie znają jego historii. Zaproponowano by przetłumaczyć łacińską inskrypcję*, która jest na nim wykuta, na język polski. Przetłumaczony tekst inskrypcji zostanie wycięty laserowo w blaszanym podłożu ścieżki. Dzięki temu zainteresowani spacerujący wzdłuż ścieżki będą mogli odczytać tłumaczenie i zapoznać się tym samym z historią zabytku.

Tekst tłumaczenia inskrypcji:
+ Roku od wcielenia Pana Naszego 1151.
+ O tym, że jest tu środek drogi z Kruszwicy do Kalisza, oznajmia ta oto wskazówka drogowego porządku. + Kazał ją tutaj ustawić Piotr, komes palatyn, który roztropnie przepołowił tę drogę,
+ aby raczył o nim pamiętać każdy podróżny, zwracając się w modlitwie do łaskawego Boga

Autorem ostatecznego odczytania tekstu łacińskiego oraz najnowszej propozycji tłumaczenia inskrypcji jest pan Tomasz Płociennik – filolog łaciński, wykładowca języka łacińskiego oraz paleografii łacińskiej w Zakładzie Papirologii Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, specjalizującego się w epigrafice średniowiecznej

Stworzenie nowej jakości
Sięgnięcie po nietypowe rozwiązania oraz o formę o wysokich walorach estetycznych ma na celu stworzenie wartości dodanej w tym wyjątkowym miejscu. Blaszana „ścieżka ekspozycyjna” wkoło Słupa Drogowego ma się stać miejscem, które przyciągnie turystów oraz zachęci ich do kontemplacji dialogu pomiędzy historią a współczesnością. Realizacja została nagrodzona: I miejsce w IX edycji konkursu na najlepszą przestrzeń publiczna w Wielkopolsceorganizowanego przez Towarzystwo Urbanistów Polskich. Nagroda została wręczona na BUDMIE w ramach cyklu Dzień Urbanisty “Światłocień”.