Spodek to jedna z ikon polskiej architektury powojennej. Ta niezwykle odważna i nowatorska konstrukcja powstała ponad 50 lat temu i do dziś zachwyca swoją bryłą. Obecnie już nie sposób wyobrazić sobie Katowic bez charakterystycznej hali widowiskowo-sportowej o kształcie przypominającym UFO. Oddany na początku lat 70. obiekt został wybudowany pod nazwą Wojewódzka Hala Widowiskowo-Sportowa w Katowicach, pod którą jest znany w literaturze architektonicznej, i pod którą funkcjonował do 1997 r.
Idea utworzenia hali widowiskowo-sportowej na terenie Katowic (ówcześnie Stalinogrodu) pojawiła się już w 1955 r. Kilka lat później Stowarzyszenie Architektów Polskich ogłosiło konkurs na wykonanie projektu budynku. Zwycięzcą konkursu został zespół projektantów z Biura Studiów i Projektów Typowych Budownictwa Przemysłowego z Warszawy, reprezentowany przez architektów Macieja Gintowta i Macieja Krasińskiego. Wykonawcą konstrukcji był Andrzej Żórawski, według projektu podobnie zawieszonego dachu warszawskiego Supersamu projektu Wacława Zalewskiego zrealizowanego w 1962, o którym pisaliśmy TUTAJ.
Spodek na pocztówce z lat 80. Źródło: Biuro Wydawnicze “RUCH”
Po prezentacji projektu została wyznaczona lokalizacja w pobliżu ścisłego centrum, na miejscu dawnej hałdy hutniczej. Prace budowlane rozpoczęły się w 1964 r., jednak przerwano je na 18 miesięcy z powodu podejrzeń o błędy konstrukcyjne. Całość obiektu oficjalnie oddano do użytku 8 maja 1971 r. Na inwestycję przeznaczono 200 mln zł, jednak ostateczny koszt wyniósł ok. 800 mln zł. Jest to jeden z pierwszych w skali światowej obiektów z dachem zrealizowanych w koncepcji tensegrity. Określenie to pochodzi z języka angielskiego i definiuje konstrukcję, w której następuje wzajemna stabilizacja elementów rozciąganych i ściskanych. Ważąca 300 ton stalowa konstrukcja kopuły połączona została z zewnętrznym stalowym pierścieniem za pomocą 120 lin nośnych w formie prętowo-cięgnowych kratownic, na których osadzone jest pokrycie dachowe. Z zewnątrz budynek pokryto łuskami, czyli płytkami wykonanymi z masy żywicznej.
Hala główna z zewnątrz kształtem przypomina nieco latający spodek, co wynika z połączenia dwóch podstawowych funkcji planowanych dla tego obiektu: hali sportowej i hali widowiskowej. Schematy widowni w obu przypadkach znacznie się od siebie różnią: pierwszy preferuje układ centralny areny, drugi – układ kierunkowy. Od wewnątrz sala widowiskowa jest wzorcowym przykładem modernizmu rzeźbiarskiego. Bezpośrednio do hali przylega lodowisko, sala gimnastyczna i hotel, które są połączone w jedną całość tzw. antresolą. Przez wiele lat Spodek był wykorzystywany nie tylko jako arena wielkich imprez sportowych czy widowisk muzycznych, ale również jako miejsce spotkań partyjno-państwowych. Gościli w nim m.in. Fidel Castro, Leonid Breżniew i Nicolae Ceaușescu. Później stał się on punktem ważnych zebrań opozycji. W 1980 roku odbył się tu zjazd przedstawicieli zakładowych struktur Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” z władzami krajowymi związku ― Krajową Komisją Porozumiewawczą i z Lechem Wałęsą.
W 2009 r. hala przeszła modernizację. W jej ramach powiększono widownię – nowością były siedzenia wysuwane na płytę boiska oraz loże VIP. Zamontowano również nowoczesne oświetlenie, umożliwiające przeprowadzanie transmisji telewizyjnych w technologii HD oraz ogromny ekran diodowy w kształcie walca. Z końcem marca 2011 r. rozpoczął się remont elewacji obiektu. 2 maja 2016 r. zarządzanie obiektem przejęła firma PTWP Event Center sp. z o.o. z grupy PTWP SA. W Spodku są organizowane mecze siatkówki, koszykówki, piłki ręcznej, hokeja na lodzie, koncerty muzyczne, imprezy okolicznościowe, konferencje naukowe, kongresy i zgromadzenia Świadków Jehowy, przedstawienia cyrkowe, rewie na lodzie, rewie cyrkowe, imprezy targowe i inne.
Źródło: historiaposzukaj.pl, spodekkatowice.pl
Czytaj też: Architektura w Polsce | Modernizm | Miasto | Historia | Ciekawostki | Katowice
W tak zaaranżowanej przestrzeni, aż chce się przebywać. Stary dom na Żoliborzu w Warszawie przeszedł…
Lodziarnia Los Lodos znajduje się przy ulicy 1 Maja w Lublinie. Miejsce niedawno przeszło metamorfozę.…
Dominanta to wieża widokowa na rondzie św. Jerzego w Gorzowie Wielkopolskim, która została wybudowana w…
Willa Allora znajduje się przy ulicy Uzdrowiskowej w Konstancinie-Jeziornie. Zbudowana została w latach 30. XX…
Indywidualnie dopasowany materac zapewni Ci pełen komfort podczas snu. Jednak znalezienie idealnego modelu wśród wielu…
Za nami szesnasta edycja Plebiscytu Polska Architektura XXL. Profesjonalne jury oraz publiczność wybrała swoich faworytów…
Ta strona korzysta z pliki cookie, dzięki którym informacje są przechowywane na Twoim komputerze. Pozostawanie na tej stronie oznacza wyrażenie zgody na wykorzystywanie plików cookie.
Dowiedz się więcej