Chelsea Flower Show, najbardziej prestiżowe i pożądane wydarzenie architektury krajobrazu i ogrodnictwa, po dwóch latach pandemicznej przerwy powróciło do Londynu. Na pięć dni teren Royal Hospital Chelsea ponownie stał się miejscem festiwalu awangardowych ogrodów od najlepszych światowych projektantów. Jakie trendy i kierunki współczesnej architektury krajobrazu wyznaczono w tym roku?
Tradycja festiwalu ogrodniczego organizowanego w Anglii niezmiennie przez Royal Horticultural Society (Królewskie Towarzystwo Ogrodnicze) sięga połowy osiemnastego wieku, ale pierwsza Królewska Międzynarodowa Wystawa Ogrodnicza odbyła się w Chelsea w 1912 roku. Co roku w wydarzeniu udział bierze brytyjska rodzina królewska, londyńska śmietanka towarzyska oraz ponad 150 000 gości – profesjonalistów i miłośników zielonej branży. Tegoroczna wystawa zbiegła się z platynowym jubileuszem panowania królowej Elżbiety, czego wyraźne akcenty dostrzec można było również w aranżacjach florystycznych i ogrodowych.
Główną atrakcją każdego festiwalu Chelsea Flower Show są spektakularne ogrody wystawowe, których projektanci walczą o przyznanie medali i nagród specjalnych w kilku kategoriach: ogrody pokazowe, kontemplacyjne, balkonowe, pojemnikowe oraz nowa tegoroczna kategoria zatytułowana „All about plants” odnosząca się do pozytywnego wpływu roślin na zmianę jakości ludzkiego życia. Do konkursu Chelsea Flower Show 2022 na najbardziej zdumiewającą i innowacyjną aranżację przystąpiło 25 ogrodów pokazowych w kategorii głównej oraz kilkanaście w kategoriach pobocznych. Każda ekspozycja oceniana jest przez grono branżowych ekspertów pod kątem doboru roślinności, walorów estetycznych, wpływu na człowieka i środowisko, znaczenia kulturowo społecznego, kreatywności, równowagi oraz stopnia trudności w stworzeniu tego żywego dzieła sztuki.
To co wywiera nadzwyczajne wrażenie i działa na wyobraźnie każdego architekta krajobrazu to świadomość, że te wspaniałe ogrody pokazowe powstawały w zalewie 14 dni, mimo że wyglądają jakby były tu od zawsze. Święto ogrodów jakim jest londyńska wystawa w Chelsea, to coś więcej niż tylko wskazanie trendów w aktualnym sezonie. To próba odpowiedzi na pytanie czym jest i jak będzie wyglądał ogród przyszłości. Jakie wartości leżą u podstaw współistnienia natury i człowieka oraz jakie cele powinniśmy sobie stawiać w dalszym kreowaniu otaczającej nas rzeczywistości. Wystawa jest jak terapia obowiązkowa dla każdego twórcy ogrodów.
Organizatorzy i twórcy wykorzystali wystawę do poruszenia bieżących problemów społecznych takich jak odporność fizyczna, zdrowie mentalne, symbioza człowieka i przyrody, zmiany klimatu, a także próby omówienia bardziej abstrakcyjnych pojęć takich jak podróż w przyszłość i jej kreacja. Wybrani tegoroczni zdobywcy medali Chelsea Flower Show:
Złoty medal – A Garden Sanctuary by Hamptons
Projekt Tonny Woods
Przestrzeń do kontemplacji i symbiozy z przyrodą. Domek ogrodowy neutralny pod względem emisji dwutlenku węgla, wykonany z opalanego drewna (shou-sugi-ban). Jest to nawiązanie do wpływów japońskiego designu i starożytnej japońskiej filozofii Wabi Sabi, skupiającej się na akceptacji przemijającej natury życia i piękna w niedoskonałości. Wokół gęste nasadzenia drzew wabiących ptaki oraz kojący szum wody naturalnej sadzawki.
Złoty medal – MEDITE SMARTPLY Building the Future
Projekt Sarah Eberle
Motywem przewodnim tej aranżacji jest architektura i budownictwo przyszłości oraz zrównoważony rozwój. Połączenie rzadkiej starożytnej roślinności z nowoczesnymi materiałami symbolicznie łączy przeszłość z teraźniejszością. Punktem kulminacyjnym jest wodospad o wysokości 6 metrów, spływający po naturalnych warstwach skalnych.
Złoty medal – Morris & Co
Projekt Ruth Willmott
Ogród inspirowany twórczością Williama Morrisa – wpływowego malarza i projektanta epoki wiktoriańskiej. Zastosowane wzory i faktury nawiązują do największych dzieł twórcy unikatowych tkanin, który natchnienie czerpał z kwiatów. Nasadzenia odzwierciedlają jego zamiłowanie do kolorów. Dominują ziemiste czerwienie, morele i błękity.
Złoty medal – Out of the Shadows
Projekt Kate Gould
Ten współczesny, miejski ogród SPA został stworzony jako azyl do medytacji i skupienia. Relaksująca, kontemplacyjna przestrzeń wypełniona roślinnością o tropikalnym charakterze. Miejsce dla ukojenia ciała i duszy. Dominujące przewaga wielu odcieni zieleni nastraja optymistycznie o każdej porze roku.
Złoty medal – The Boodles Travel Garden
Projekt Thomas Hoblyn
Aranżacja ta to symboliczna wersja podróży dookoła świata jaką odbył dziadek wykonawcy tej ekspozycji. Starannie dobrane rośliny ze wszystkich zakątków świata tworzą ogród globalny i wielokulturowy. Kręta ścieżka, zaułki i przesłaniająca roślinność zachęcają do odkrywania nieznanego. Ideą przewodnią było stworzenie przestrzeni do odpoczynku i refleksji nad podróżą, czasem i miejscem.
Złoty medal – The Meta Garden: Growing the Future
Projekt Joe Perkins
Zadaniem ogrodu jest podkreślenie nierozerwalnego związku roślin i grzybów w ekosystemach leśnych, piękna i wszechstronności drewna oraz kluczowej roli rozwiązań opartych na naturze, takich jak sadzenie drzew i gospodarka leśna w walce ze zmianami klimatu. Jest to wciągające doświadczeniem mające przypominać nam o pilnej potrzebie przywrócenia równowagi w naszych relacjach ze światem przyrody. Głównym elementem aranżacji jest okazały pawilon zatopiony w łące z prawie 3000 rodzimych odmian roślin.
Złoty medal – The Mind Garden
Projekt Andy Sturgeon
Ogród umysłu inspiruje nas do zachowania i leczenia zdrowia psychicznego. To miejsce terapii dla duszy, motywujące nas do interakcji międzyludzkich, otwarcia na drugiego człowieka oraz dzielenia się tym przez co przechodzimy. Rozrzucone niczym płatki kwiatów rzeźbione ściany wkomponowane zostały w kwietną łąkę na skraju lasu. Ogród po zamknięciu wystawy posłuży jako miejsce do ekoterapii dla osób z problemami zdrowia psychicznego.
Srebrny medal – The New Blue Peter Garden – Discover Soil
Projekt Juliet Sargeant
Ekspozycja ta stanowi nową scenografię sztandarowego programu BBC dla dzieci Blue Peter. Motywem przewodnim jest „odkrywanie ziemi” jako podstawowego elementu składowego każdego ekosystemu. Wyniesienie gruntu na wysokość oczu pozwala zaangażować wszystkie zmysły – zobaczyć, dotkną, poczuć i usłyszeć glebę. Tracimy glebę szybciej niż natura jest w stanie ją zregenerować, stąd zachęta do samodzielnego kompostowania związków organicznych w ogrodzie.
Srebrny medal – The St Mungo’s Putting Down Roots Garden
Projekt Cityscapes – Darryl Moore i Adolfo Harrison
Ten miejski park kieszonkowy jest odzwierciedleniem idei programu społecznego pomagającego osobom wychodzącym z bezdomności w nabraniu pewności siebie, rozwinięciu umiejętności oraz odbudowie życia poprzez ogrodnictwo.
Został zaprojektowany jako miejsce integracyjne, łączące ludzi i zieleń, podkreślające pozytywny wpływ zielonych przestrzeni na ludzi i społeczności. Warstwowe kompozycje roślinne, kontrasty kolorystyczne, materiały pochodzące z recyclingu to elementy składowe wciągającej aranżacji tworzącej wrażenie bezpieczeństwa i stabilności.
Srebrny pozłacany medal – Wild Kitchen Garden
Projekt Ann Treneman
Dziki i naturalistyczny kuchenny ogród wprowadzają do miejskiej scenerii jadalne drzewa i krzewy. Rośliny zostały dobrane pod kątem kolorystyki, faktury, lekkości, a także smaku. Jest to znakomita przestrzeń ogrodowa lub tarasowa jako zaplecze niemal każdej aranżacji. Wyposażenie takie jak donice czy zlewozmywak znalezione zostały na składowisku odpadów. Ogród, inspirowany w części przepisami i pismami nieżyjącego już brytyjskiego botanik i pisarza Rogera Phillipsa.
Srebrny medal oraz nagroda publiczności – The Perennial Garden ‘With Love’
Projekt Richard Miers
Myślą przewodnią tego ogrodu jest misja organizacji charytatywnej Perennial, przedstawiająca ogrody jako dar miłości, z której czerpią zarówno jego twórcy jak i goście. Inspiracją było ukazanie więzi całej rodziny hodowców, projektantów, ogrodników, architektów, którzy na co dzień otrzymują wsparcie. Jest to klasyczny projekt symetrycznego ogrodu, którego element dominujący stanowią drzewa – graby żywopłotowe, głogi w formie parasola oraz wielopienne parocje o naturalistycznym pokroju. Zielona paleta barw przełamana bielą i błękitem uspokaja i zachęca do pozostania na dłużej.
Złoty medal oraz nagroda RHS za najlepszy ogród pokazowy – A Rewilding Britain Landscape
Projekt Lulu Urguhart i Adama Hunt
Ogród ukazuje naturalny, dziki krajobraz południowo-zachodniej Anglii po reintrodukcji rodzimego, kluczowego gatunku bobra. Jest to rezultat faktycznych działań podjętych na tych terenach dla przywrócenia pierwotnego krajobrazu. Ogród pokazowy stanowi wierną kopię tego środowiska, przeniesioną i odtworzoną z dbałością o najmniejszy detal. Widoczna jest naturalistyczna roślinność, strumienie i sadzawki, leśne zabudowania, a nawet żeremie bobrów. Stary drewniana ścieżka inspirowana jest prehistoryczną, najstarszą w Europie drogą Sweet Track prowadzoną przez mokradła Somerset Levels w Anglii. Ogród odzwierciedla bogactwo krajobraz, który ewoluuje, gdy pozwolimy działać i rozwijać się eko-inżynierom jakimi są bobry.
Złoty medal – The RNLI Garden
Kolejna wystawa celebrująca historię organizacji charytatywnej, która od prawie 200 lat ratuje życie ludzkie na morzu. Projekt łączy w sobie elementy stylu z początków organizacji ze współczesnymi cechami projektowymi, aby odzwierciedlić ducha dzisiejszego Królewskiego Narodowego Instytutu Łodzi Ratunkowych (Royal National Lifeboat Institution). Duże drzewa użyte w aranżacji, w tym wiąz drobnolistny i sosna szkocka, wskazują na tradycyjne materiały do budowy łodzi ratunkowych, które były używane podczas tworzenia RNLI w 1824 roku. Rezultatem zabiegów projektanta jest oaza spokoju jako miejsce refleksji i wspomnień nad bogatą historią organizacji ratującej życie na całym świecie.
Jednym z celów mojej podróży na wystawę Chelsa Flower Show oraz wizyt składanych na londyńskich ogrodach jest zbieranie doświadczeń i inspiracji, które będę mógł przenieść do naszych polskich założeń ogrodowych. Mimo pewnych różnić klimatycznych oraz mentalno-kulturowych wiele z „brytyjskich” kierunków i trendów ogrodowych niewątpliwie przyjmie się w naszej rodzimej przestrzeni zewnętrznej. Choć czeka nas, jako architektów, jeszcze wiele pracy nad edukacją i budowaniem świadomości wśród naszych klientów.
tekst: Benedykt Kawęcki, www.akbk.pl
Benedykt Kawęcki – od 2010 roku związany z ogrodami. Twórca i właściciel pracowni Architektura Krajobrazu Benedykt Kawęcki tworzącej ogrody w segmencie rezydencjonalnym. Prowadzący i ekspert programu „ZEwnętrza” na platformie Archidesk.
Czytaj też: Zieleń | Park | Londyn | Ciekawostki | whiteMAD na Instagramie
