Tapicerowany fotel 366 Józefa Chierowskiego to prawdopodobnie najbardziej rozpoznawalny mebel w historii polskiego wzornictwa. 21 lipca obchodzimy rocznicę urodzin projektanta tego najsłynniejszego produktu nadwiślańskiego modernizmu. Z tej okazji chcielibyśmy przybliżyć Wam sylwetkę Józefa Chierowskiego i opowiedzieć historię powstania jego dzieła.
Mimo tego, że w okresie PRLu najważniejsze były osiągnięcia zakładu, a postać projektanta zwykle pozostawała w cieniu, nazwisko Józefa Chierowskiego znane było w całym kraju, a dziś popularne jest na całym świecie.
Józef Chierowski w 1952 roku ukończył studia na Wydziale Architektury Wnętrz wrocławskiej Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych (obecnie ASP). Kończąc edukację, otrzymał znamienny dyplom z numerem 1. Był to pierwszy dokument tego typu wydany przez PWSSP. Chociaż z pewnością wpływ na numerację miała alfabetyczna kolejność nazwisk, to po latach numer dyplomu doskonale pasuje do studenta i jego ponadczasowych osiągnięć.
Po ukończeniu studiów Józef Chierowski pozostał związany ze swoim wydziałem, a w 1976 roku został kierownikiem Katedry Wzornictwa. Pełnił tę funkcję aż do roku 1980, a następnie powrócił do rodzimej Katedry Architektury Wnętrz, by razem z Piotrem Karpińskim zapoczątkować Pracownie Projektowania Mebla. Poza zajęciami na powyższych pracowniach, prowadził także projektowanie sprzętu i detalu.
Dużą część swojego zawodowego życia Chierowski był związany z Dolnośląską Fabryką Mebli w Świebodzicach (która w latach 1952-1975 funkcjonowała jako Świdnickie Fabryki Mebli), tam też zaprojektował swój słynny fotel. Działał również między innymi we wrocławskim Miastoprojekcie, zaprojektował wnętrza Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej we Wrocławiu i w Kaliszu, a zespołowo – wnętrza wrocławskiego ZETO i klinik oraz centrów diagnostycznych. Zaprojektował także wiele innych mebli, za które uzyskał nagrodę Rady Wzornictwa (1960) oraz nagrodę Miastoprojektu (1974).
A jak to się właściwie stało, że fotel oraz jego projektant zdobyli tak dużą popularność w czasach zdecydowanie dalekich od dzisiejszego kultu jednostki i marek?
MODEL 366
Dokładna data powstania projektu nie jest powszechnie znana, ale pewne jest, że model prezentowano na III Targach Krajowych w Poznaniu w 1959 roku. Swoją wielką szansę od losu projekt dostał dzięki nietypowemu splotowi wydarzeń. W 1962 roku w Dolnośląskich Fabrykach Mebli wybuchł pożar, który spowodował zniszczenie hal produkcyjnych i maszyn. Poszukiwano projektu mebla, który byłby w stanie szybko nadrobić straty. Projekt Chierowskiego był inny niż wszystkie – uznano, że dzięki niezwykłej prostocie i nowoczesnej ergonomii fotela, uda się go najszybciej wprowadzić na linię produkcyjną.
Zanim fotel uzyskał swoją znaną dziś formę, powstało kilka prototypów o różnych kształtach i formach. Pierwszy egzemplarz modelu 366 przyniesiony z prototypowni do domu możemy zobaczyć archiwalnym zdjęciu poniżej. Siedzi na nim żona Józefa Chierowskiego.
Konstrukcja fotela jest rzeczywiście prosta, a zarazem elegancka i minimalistyczna. Model 366 zdecydowanie odbiegał od ciężkich, wojennych mebli, które w owym czasie królowały jeszcze na salonach i wydawał się bardzo nowoczesny. Główna część to tapicerowane siedzisko połączone z oparciem. Towarzyszą mu drewniane podpory łączące po dwie zwężające się ku dołowi nóżki (przypominające nożyczki) oraz podłokietnik o obłym, charakterystycznym dla stylu lat 60. Kształcie. Jedyną ozdobą fotela Chierowskiego były guziki i pikowania oraz – zmora projektanta, o której więcej za chwilę – śruby z dużymi główkami na drewnianych elementach mebla.
Design modelu okazał się strzałem w dziesiątkę. Ponadto, pożar fabryki DFM zbiegł się z okresem intensywnych zmian związanych z kształtowaniem się na nowo powojennej socjalistycznej rzeczywistości. Odgórną, rządową koncepcją było wprowadzenie na rynek mebli zajmujących mało miejsca, lekkich, z dostępnych materiałów, idealnych do produkcji na masową skalę i nadających się do ciasnych mieszkań. Meble przedwojenne, a więc ciężkie i duże, nie pasowały do tej koncepcji, co grało na korzyść projektu Chierowskiego.
Fotel wyprodukowano w imponującej liczbie pół miliona egzemplarzy. Sprzedawano je głównie w krajach Europy Wschodniej. Chętnie meblowano nim prywatne mieszkania, ale również placówki dyplomatyczne i miejsca publiczne. Fotel 366 był produkowany przez ponad 20 lat. Mimo takiego sukcesu to arcydzieło wzornictwa nigdy nie miało szansy na bycie zauważonym poza granicami bloku wschodniego.
W 2014 roku, po przerwie trwającej ponad 30 lat, 366 Concept przywróciło fotel na rynek i za ich sprawą fotel zyskał ogromną popularność poza granicami naszego kraju. W 2016 roku model 366 stał się eksponatem w nowootwartym The Design Museum w Londynie, gdzie stanął obok europejskich ikon wzornictwa takich jak sofa Wegnera, czy krzesło Thoneta. Fotel wystąpił także w kilku międzynarodowych produkcjach, m.in. Le Redoutable (Redoutable) z 2017 roku.
O 366 CONCEPT
Po uzyskaniu wyłącznych praw licencyjnych 366 Concept ponownie wydało zapomnianą Ikonę polskiego wzornictwa z połowy XX wieku, bazując na oryginalnych rysunkach z lat 60-tych. 366 concept zostało stworzone przez Agatę Górkę i Macieja Cypryka. Ta dwójka, z miłości do rodzimego designu, przywróciła światu różne modele mebli polskiego Mid Century, które pięknie dopełniają najróżniejsze style wnętrz mieszkań, kawiarni, czy restauracji na wszystkich kontynentach.
Kiedy uzyskaliśmy licencję na produkcję, zastanawiałam się, czy można w jakiś sposób zdjąć ciężkie śruby z zewnętrznej części fotela – wspomina Agata – okazało się, że jest sposób na to, by umieścić je w środku. I wtedy właśnie od córki Józefa Chierowskiego dowiedzieliśmy się, że było to marzeniem jej ojca, ale dostępne w latach 60. materiały i techniki nie dawały takich możliwości. Udało nam się więc uzyskać wymarzoną przez projektanta formę fotela.
Dziś w sprzedaży są te właśnie oryginalne wersje fotela prosto ze szkiców. Fotele wprawdzie były zaprojektowane lata temu, jednak idealnie pasują do współczesnych wnętrz.
Firma 366 Concept wskrzesza również inne ikony polskiego designu z drugiej połowy XX wieku. To marka projektowa, która do wszystkiego, co robi stara się dodać kreatywność i duszę, a przy tym szerzy tradycję i piękno polskiego designu na świecie. Co roku w ofercie firmy pojawiają się nowe meble, a właściciele nadal szperają w bogatej historii polskiego modernizmu, po to by wskrzeszać kolejne perełki i ocalać je od zapomnienia.
Jeszcze w te wakacje do sprzedaży trafi jeden w popularniejszych modeli powojennego wzornictwa, również autorstwa Józefa Chierowskiego – krzesło VAR (znane także pod potoczną nazwą AGA).
Nowa odsłona krzesła VAR została zaprezentowana na paryskich targach Maison Objet, a już we wrześniu będzie dostępna w 366 Concept we wszystkich tkaninach i barwach. To krzesło zaprojektowane oryginalnie do stołu w kuchni, jako uzupełnienie klasycznego fotela w salonie.
Czytaj też: Meble | Mieszkanie | Meble i architektura PRL
źródło: 366concept.com
