Akademia Zamojska przeszła prawdziwą metamorfozę. Niedawna renowacja budynku to inwestycja, na którą Zamość czekał od bardzo dawna. Imponujący wczesnobarokowy gmach został przebudowany w I poł. XIX wieku, tracąc wówczas większość wystroju. W ciągu kolejnych dekad jego stan ulegał ciągłemu pogorszeniu. Jesienią 2019 roku zaczęły się prace mające przywrócić budynkowi dawnej akademii jej utracony wygląd.
Akademia Zamojska, założona przez Jana Zamoyskiego w 1594 roku, była świecką uczelnią organizowaną przez Szymona Szymonowica dla studentów z Polski i Litwy. Szkoła została zlikwidowana w 1784 r. po zajęciu Zamościa przez Austriaków w czasie pierwszego rozbioru Polski. Następnie w budynku ulokowano koszary, a po II wojnie światowej wnętrze przeznaczono na cele edukacyjne. W ostatnim czasie mieściło się tu I Liceum Ogólnokształcące im. Jana Zamoyskiego. Na mocy ustawy podpisanej przez prezydenta we wrześniu 2021 roku została utworzona uczelnia publiczna o nazwie “Akademia Zamojska” w oparciu o istniejącą Uczelnię Państwową im. Szymona Szymonowica w Zamościu.
Akademia po renowacji. Fot. zamosc.pl
Prace miały ma celu przebudowę istniejącego korpusu budynku, przywrócenie historycznego układu przestrzennego pomieszczeń i wykonanie nadbudowy przez odtworzenie dachu mansardowego. Te działania sprawiły, że zabytek znów wygląda jak w czasach swojej świetności, czyli jak w II połowie XVIII wieku, a dodatkowo jest funkcjonalny. Przeprowadzenie prac konserwatorskich we wnętrzach oraz na elewacjach pozwoliło na objęcie ochroną zachowanych elementów zabytkowych.
Akademia przed i po renowacji. Fot. Wiesław Smyk/fotopolska.eu, Licencja: CC-BY-SA 3.0 i zamosc.pl
Polichromie w jednej z sal przed i po konserwacji. Fot. zamosc.pl
Podczas prac remontowych odkryto wewnątrz XVIII-wieczne polichromie. Ściany i sklepienie zostały poddane pracom konserwatorskim i restauratorskim. Przeprowadzone prace wstrzymały degradację substancji zabytkowej oraz częściowo przywróciły historyczne formy i wystrój w sali dawnej akademii. Dzięki podjętym działaniom, na ścianach i sufitach bez znaczących ubytków, przeprowadzono rekonstrukcję lepiej zachowanych fragmentów polichromii. Odrestaurowane XVIII-wieczne malowidła, poświęcone życiu św. Jana Kantego, zostały wyeksponowane celem prezentacji bogatego dziedzictwa kulturowego Zamościa.
Dziedziniec przed i po renowacji. Fot. Leośś/fotopolska.eu, Licencja: CC-BY 4.0 i zamosc.pl
Część pomieszczeń zostało zaadaptowanych na ekspozycję muzealną “Dzieje Akademii Zamojskiej i drukarni akademickiej”, a całe poddasze przeznaczono na cele kulturalno-edukacyjne tj. na Zamojską Akademię Kultury. Wykonawcą prac została firma LUBREN Sp. z o.o. z Lublina. Dofinansowano je ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014 – 2020.
Źródło: zamosc.eu, zamosc.pl, dzieje.pl
Czytaj też: Zamość | Architektura | Elewacja | Metamorfoza | Miasto | Historia | Architektura w Polsce
