Architekci z pracowni Unism zaprojektowali Centrum Kultury w Tartu w Finlandii. Projekt powstał w ramach międzynarodowego konkursu, do którego przesłano 107 zgłoszeń. Koncepcja Polaków zajęła 4. miejsce, a w samym konkursie rywalizowały projekty przygotowane przez takie pracownie jak Zaha Hadid Architects czy ALA Architects z Helsinek.
Centrum Kultury w Tartu ma być czymś więcej niż tylko budynkiem – to wizja stworzenia zrównoważonego i innowacyjnego centrum, które szanuje bogaty historyczny kontekst miejsca. Istniejący park jest brakującym elementem układanki miejskiej starego miasta. Obecnie teren ten funkcjonuje jako “centralny park” odizolowany szeroką ulicą Vabaduse pst, oddzielony od aktywności na nabrzeżu rzeki.
Jednak wieki temu nabrzeże było tętniącym życiem targowiskiem splatającym się z bulwarami miasta. Przeobrażając to miejsce, centrum kulturalne może pomóc przywrócić dawny blask, przywracając żywiołowość i urok miasta Tartu, jednocześnie wpisując się w nowoczesne i ekologiczne zasady projektowania. Efektem będzie centrum kulturalne, które nie tylko stanowi cel podróży, ale harmonijne połączenie przeszłości i teraźniejszości, ożywiające bogate dziedzictwo miasta dla przyszłych pokoleń.
Architekci z Unism zaproponowali, by do budynku wprowadzić element dziedzińca. To hołd oddany istniejącemu kontekstowi i historii otaczającego obszaru. Przywołuje tradycję europejskiej architektury, gdzie centralne dziedzińce były miejscami spotkań, pełniły funkcję źródła naturalnego światła i świeżego powietrza dla wewnętrznych przestrzeni. W nowym projekcie, mimo ograniczonej powierzchni parku, dziedziniec został wzbogacony o nowe, różnorodne gatunki drzew i roślin, tworząc bujną różnorodność biologiczną.
Projekt zakłada przekształcenie istniejącej drogi przy alei Vabaduse w zielony korytarz, łączący dwa parki, a także przywrócenie historycznego przejazdu ulicy Kauba jako nowej ścieżki dla pieszych. Poprzez przedłużenie tego historycznego przejścia aż do nabrzeża, powstanie piękna promenada, która stanie się sercem miejskiego planowania. Promenada Kauba połączy budynek, park i nabrzeże, tworząc harmonijną strategię urbanistyczną.
Głównym celem projektu jest ochrona dziedzictwa architektury historycznej miasta Tartu. Budynek idealnie wpisuje się w linie historycznych alei Vabaduse i ulicy Kauba, starannie odtwarzając ducha i charakter starej dzielnicy miasta. Jego forma i struktura są tak zharmonizowane z otaczającą siatką miejską, że centrum kulturalne staje się naturalną, integralną częścią społeczności.
Jak wygląda wnętrze? Na parterze, gdzie toczy się prawdziwe życie społeczności, znajdują się liczne wejścia, centralny dziedziniec i wewnętrzne atrium, stanowiące bramę do podziemnego muzeum. Wewnętrzny park oferuje spokojną przestrzeń do wypoczynku, a otwarte części parteru na nabrzeże rzeki tworzą dynamiczne miejsce publiczne, gdzie ludzie mogą się spotkać i cieszyć otaczającym światem.
Dachy budynku zostały zaprojektowane w taki sposób, aby maksymalnie wykorzystywać energię słoneczną przez cały dzień i w każdej porze roku. Geometryczne dachy dwuspadowe są idealne dla paneli słonecznych, a kąt nachylenia 30 stopni maksymalizuje produkcję energii. Przebudowa alei Vabaduse to nie tylko zmiana ulicy na przyjazne pieszym miejsce. Jest to również okazja do ożywienia nabrzeża i stworzenia nowego, pulsującego serca miasta.
Budynek składa się z trzech poziomów, z kondygnacją podziemną, do której można dotrzeć schodami z zagłębionego dziedzińca lub holu budynku. Na piwnicznym poziomie znajdują się przestrzenie, które nie wymagają światła dziennego, takie jak muzeum i centrum wydarzeń. Parter to publiczna przestrzeń, podzielona na różne obszary, w tym biura, kino, punkty gastronomiczne i główny hol, otwierający się na nabrzeże rzeki. Biblioteka mieści się na wyższym poziomie.
W projekcie zastosowano drewno CLT jako materiał estetyczny i budowlany. Nachylone dachy wykonane są z lekkich, elastycznych belek klejonych (glulam), które nadają im różne kształty i rozmiary. Pionowe słupy i ściany wewnętrzne wykonano z drewna klejonego warstwowo (CLT), co zapewnia trwałość, wszechstronność oraz zmniejsza ślad węglowy tego miejsca, tworząc przyjazną atmosferę dla odwiedzających.
Projekt centrum kulturalnego w Tartu to ożywione, innowacyjne i ekologiczne miejsce, które nie tylko zachowuje ducha historii miasta, ale również wpisuje się w przyszłość, tworząc przestrzeń, w której wspólnota może się rozwijać i czerpać radość z otaczającego świata.
Polscy architekci przy projekcie współpracowali z zaprzyjaźnionymi partnerami z biura architektonicznego z Seulu Narrative Architects.
Czytaj też: Finlandia | Kultura | Edukacja | Drewno | Modernizm | whiteMAD na Instagramie
źródło: Unism
