Decyzję o wpisie podjął Jakub Lewicki, Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków. Dzięki tej decyzji dworzec Warszawa-Śródmieście zyskał prawną ochronę, a przyszłe remonty będą musiały być konsultowane z gronem ekspertów.
Dworzec Warszawa-Śródmieście budowany był w latach 1954-1955. Jego projekt wykonali architekci Arseniusz Romanowicz i Piotr Szymaniak. To pierwszy kolejowy obiekt, który zaprojektował ten duet. Wnętrza zrealizowano w latach 1962-1963, co ciekawe ta część zaprojektowana została przez zespół Zakładów Artystyczno-Badawczych Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie pod kierunkiem Jerzego Sołtana.
O lokalizacji i formie dworca zadecydowała częściowo możliwość wykorzystania fragmentów konstrukcji Dworca Głównego i koncepcja zagospodarowania terenów wokół Pałacu Kultury i Nauki. Z uwagi na konieczność przykrycia wykopu wymuszoną zaplanowanym na lipiec 1955 r. otwarciem Pałacu, w pierwszym etapie prac zrealizowano pawilony i halę peronową w stanie surowym Obiekt oddano do użytku dopiero po ukończeniu wnętrz 29 września 1963 r., wraz z pozostałymi przystankami lewobrzeżnej Warszawy, zaś w późniejszym czasie otwarto łącznik z halą peronową Dworca Centralnego – wspomina prof. dr hab. Jakub Lewicki, Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków.
Projekt wnętrza obejmował koncepcję architektoniczno-estetyczną, wzornictwo, komunikację wizualną oraz określał rozwiązania akustyczne. Projektanci chcieli w maksymalnym stopniu ułatwić mieszkańcom poruszanie się po obiekcie i odnajdywanie właściwego peronu. Obiekt oferować miał świetliste wnętrze, urozmaicone intensywnymi akcentami mozaik, a kolorystyka, zabiegi fakturalne i rozproszone oświetlenie miały za zadanie zacierać wrażenie przebywania pod ziemią.
Ostatni remont pawilonów dworca odbył się w 2014 roku. Zachowano wtedy formę architektoniczną brył, odświeżono elementy wystroju wnętrz. Obiekt stanowi ilustrację tendencji w architekturze l. 50. i 60. XX w. będąc zarazem indywidualną kreacją zespołu wybitnych konstruktorów, architektów, artystów i projektantów jako przykład nowatorskich rozwiązań z zakresu architektury wnętrz, wzornictwa i materiałoznawstwa.
Dworzec Warszawa-Śródmieście zarówno w części naziemnej jak i podziemnej prezentuje wysokie walory artystyczne. Wizualnie zestrojone z sylwetką Pałacu Kultury i Nauki i wpisane w osiowy układ placu skromne bryły pawilonów, zachowane w niemal niezmienionym kształcie stanowią przykład zmodernizowanej wersji socrealizmu. Walory wnętrz uwidaczniają się w opracowaniu poszczególnych komponentów hali peronowej, przestronnych westybuli kasowych, a przede wszystkim w świadomie stosowanych kontrastach materiałów: wystroju kamieniarskiego zestawionego z surową fakturą betonu żwirowego i modnym materiałem ceramicznym a także z eksperymentalnymi tworzywami o właściwościach absorbujących dźwięk – dodaje konserwator zabytków.
To wyjątkowa realizacja, zwłaszcza że do prac nad projektem zaproszono tak liczne grono ekspertów i położono duży nacisk na integrację sztuk i kształtowanie bodźców wizualnych. Dworzec Warszawa-Śródmieście należy więc do najsłynniejszej realizacji Zakładów Artystyczno-Badawczych. Inne obiekty autorstwa tego zespołu nie miały tyle szczęścia – nie przetrwały lub uległy mocnym przekształceniom. Wskazać tu można Ośrodek Sportowy “Warszawianka”, Bar “Wenecja” oraz Dom Towarowy DUKAT w Olsztynie.
Psst! Niedawno pisaliśmy więcej o unikalnych mozaikach autorstwa Wojciecha Fangora, które zdobią dworzec. Nasz artykuł na ten temat przeczytacie klikając TUTAJ.
Czytaj też: Warszawa | Zabytek | Dworzec kolejowy | Kolej
