Projekt kolumbarium powstał w ramach konkursu. Zadanie polegało na zaprojektowaniu obiektu mieszczącego 2000 nisz w centrum cmentarza komunalnego w Radomiu. Ta utworzona w 1957 roku nekropolia o powierzchni ponad 30 ha jest jedną z większych w kraju. Pierwszym założeniem konkursu było powstrzymanie jej rozrastania, poprzez budowę dużego kolumbarium, które byłoby bardziej zwartą formą pochówków. Drugim założeniem było uporządkowanie centralnej części nekropolii, gdzie w latach 80. XX w. zrealizowano jedynie fundamenty planowanej kaplicy i dom przedpogrzebowy, który w ramach konkursu miał być wkomponowany w projekt.
Program pochówku (2000 nisz) został podzielony na mniejsze komnaty cmentarne tworzące kameralne przestrzenie, ułatwiające skupienie i bezproblemowe odnalezienie prochów bliskiej osoby. Komnaty kolumbarium zostały zaprojektowane jako bloki o zróżnicowanej wysokości, rozmieszczone wokół centralnego miejsca skupienia – placu ekumenicznego. Najwyższy blok tworzy zaadaptowany istniejący dom przedpogrzebowy, z dziedzińcem otoczonym murem. Centralny plac znalazł się na miejscu niezrealizowanej kaplicy – na głównej osi cmentarza. Ta kameralna, domknięta przez bloki kolumbariów przestrzeń, ma szansę stać się miejscem przyszłych obrzędów pogrzebowych i ekumeniczną przestrzenią skupienia całego cmentarza. Istotną rolę odgrywa tu zieleń, zaprojektowana w formie obłych pól obsadzonych krzewami płożącymi. Zasadzono także 50 egzemplarzy sosny zwyczajnej, gatunku drzewa rosnącego w sąsiednich lasach.
Konstrukcja kolumbariów opiera się na betonowych prefabrykatach. Z nich zostały wykonane nisze na urny, oraz zasadnicza konstrukcja budowli. Prefabrykaty stoją na ciągłej ławie żelbetowej. Na nich wymurowano attyki o zróżnicowanej wysokości, dzięki czemu komnaty kolumbariów różnią się nie tylko proporcją dziedzińców, ale i wysokością. Z zewnątrz całe założenie – komnaty i dom przedpogrzebowy z przebudowaną elewacją, obłożone zostały podłużnymi blokami z piaskowca z lokalnych kamieniołomów. Z piaskowca wykonano także półki i tablice z ukrytym mocowaniem pozwalającym na otwieranie i zamykanie nisz. Płyty posadzkowe zaprojektowano i zrealizowano w radomskim zakładzie produkującym elementy betonowe. Place komnat kolumbariów oraz plac cmentarny wysypano materiałem przepuszczalnym – lokalnym tłuczniem kamiennym. Całość uzupełniają ławki z litego drewna, punkt ujęcia wody oraz identyfikacja wizualna wykonana z surowego mosiądzu, który z czasem będzie patynował. Wprowadzono ujednolicony krój pisma identyfikacji oraz tablic pochówków.
Ważnym elementem projektu było oświetlenie. Linie świetlne w posadzce rozjaśniają przejścia między blokami kolumbariów, wydobywając poszczególne komnaty. We wnętrzu każdej z nich, w bruzdach nakryw szczytowych, zlokalizowano oprawy oświetlające tablice nisz. Na głównej ścianie placu, mającego stać się przyszłym miejscem skupienia, pojawił się wers z VIII trenu Jana Kochanowskiego – największego polskiego poety renesansu, który żył w oddalonym o 50 km Czarnolesie.
“Mamy nadzieję, że powstało miejsce oddające szacunek dla zmarłych, a zaproponowane rozwiązania wprowadzają właściwe standardy związane z kremacją i umieszczaniem urn z prochami w kolumbariach. Ten sposób pochówku w obliczu starzejącego się społeczeństwa staje się coraz bardziej pożądany” – piszą autorzy projektu z pracowni BDR Architekci.
Źródło: BDR Architekci
Architekci: BDR Architekci (Konrad Basan, Paweł Dadok, Maria Roj, Michał Rogowski)
Zdjęcia: Jakub Certowicz
Czytaj też: Architektura w Polsce | Architektura sakralna | Kamień | Minimalizm | whiteMAD na Instagramie
