Zamość jest doskonałym przykładem miasta, które zachowało pierwotny układ urbanistyczny „idealnego miasta renesansowego”, z fortyfikacjami i zabudową, w której cechy architektury włoskiej przenikają się z lokalną tradycją artystyczną. Prywatne miasto kanclerza i hetmana Jana Zamoyskiego, zostało założone w 1580 roku według najlepszych włoskich wzorów. Rozplanowanie zabudowy wraz z typowo renesansowymi fortyfikacjami bastionowymi oraz najważniejsze gmachy zaprojektował Bernard Morando, architekt z Padwy. MTA Architekci podjęli się zadania, aby zaprojektować tam nowy budynek, wpisujący się w historyczny kontekst.
Większość zabudowy zamojskiego Starego Miasta stanowią renesansowe kamienice, a katedra (dawniej kolegiata) należy do najwybitniejszych osiągnięć architektury późnego renesansu. Zamość jest szczytowym osiągnięciem renesansowej myśli urbanistycznej i wymienia się go wśród najwspanialszych zespołów urbanistycznych na świecie. Został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO podczas sesji odbywającej się w amerykańskim Santa Fe w dniu 14 grudnia 1992 roku.
Nowy budynek na zamojskim Starym Mieście. Fot. Piotr Krajewski – Fotografia Architektury / Architectural Photography
Nowa inwestycja od Mateusz Tański & Associates znajduje się przy ul. Bazyliańskiej 1, w granicach strefy A pełnej ochrony i rekonstrukcji konserwatorskiej. Priorytetem podczas projektowania obiektu była idea harmonijnego nawiązania do historycznie ukształtowanej zabudowy na sąsiednich działkach z jednoczesną próbą stworzenia współczesnego środowiska mieszkalnego o wysokim standardzie. Idea ta realizowana jest poprzez zabudowę o pierzejowym charakterze jednoznacznie kojarzącym się ze śródmiejską zabudową Starego Miasta. Podstawowe wytyczne nadające kierunek pracom projektowym wynikają z relacji projektowanego obiektu do najważniejszych elementów przestrzennych i kulturowych w jego najbliższej okolicy. W nowo powstałym obiekcie znalazły się 43 mieszkania, lokale usługowe oraz parking podziemny.
Fot. Piotr Krajewski – Fotografia Architektury / Architectural Photography
Zgodnie z wytycznymi konserwatorskimi forma elewacji jednoznacznie nawiązuje do istniejącej zabytkowej zabudowy Starego Miasta. Przyjęty podział na mniejsze kamieniczki o zróżnicowanej kompozycji oraz zastosowanie różnego rytmu otworów okiennych i gzymsów stanowi próbę kształtowania nowej architektury w nawiązaniu o elewacje istniejącej zabudowy północnej pierzei bloku VII. Wielkość i proporcje otworów okiennych dopasowane zostały do skali okien okolicznych kamienic. Jedynie w parterach o funkcji usługowej zaprojektowano miejscowo nieco wyższe przeszklenia. Kolorystyczne rozbicie poszczególnych sekcji budynku pozwala na uzyskanie spójności z zabudową sąsiednich kwartałów. Zastosowane elementy takie jak rozległy gzyms górny, gzymsy pośrednie nad parterem czy dekoracyjne listwy nad oknami dodatkowo podkreślają tę spójność.
Lokalizacja: ul. Bazyliańska 1, Zamość
Klient: Bartecki Development Sp. z o.o.
Powierzchnia: 5200 m2
Program: 43 apartamenty, lokale usługowe, parking podziemny
Status: realizacja 2018-2021
Źródło: Mateusz Tański & Associates / MTA Architekci
Czytaj też: Architektura | Elewacja | Kamienica | Miasto | Historia | Architektura w Polsce
