Wybudowana na początku XX wieku glorieta stanowiła ozdobę parku okalającego pałac rodziny Dietlów, jednych z potentatów przemysłowych zamieszkujących Sosnowiec. Powojenna zmiana właściciela majątku oraz lata zaniedbań doprowadziły do stopniowej degradacji obiektu. Zabytek w ostatniej chwili uratowała interwencja mieszkańców miasta. Renowacja obiektu została przeprowadzona w ramach projektu „Perła Pogoni” i zrealizowana dzięki funduszom z Budżetu Obywatelskiego.
Glorietę wybudowano w latach 1901-1904 jako element architektury parkowej. Po II wojnie światowej park trafił w ręce miasta. Znajdujące się w nim obiekty były z czasem pozostawione bez należytej opieki, przez co popadły w ruinę, a niektóre nawet przestały istnieć. Po latach zaniedbań nadeszła pora na ratunek tego wyjątkowego zabytku. Prace rozpoczęły się jesienią 2021 roku. Zadanie było przydzielone na drodze przetargu publicznego w formule zaprojektuj i wybuduj. Projekt rekonstrukcji oraz program postepowania konserwatorskiego wykonali arch. Łukasz Prażuch pracownia PPLP oraz arch. Robert Filipek. Projekt konstrukcyjny opracowało biuro DT-ING inż. Tomasz Baron. Całość koordynowała spółka Art Inventis. Inwestorem była spółka gminna Sosnowieckie Inwestycje.
Stan przed rozpoczęciem prac
Zadanie wydawało się relatywnie proste. W wyniku oględzin powstała koncepcja naprawy zakładająca wymianę zniszczonych elementów oraz pozostawienie tego, co możliwe do ocalenia. Na etapie powstawania projektu dużym problemem okazała się rekonstrukcja schodów prowadzących nagórny taras widokowy. Wysokość górnej balustrady oraz wymiary schodów nie spełniały warunków technicznych i stanowiłyby zagrożenie dla przyszłych użytkowników. Decyzją WKZ odstąpiono od rekonstrukcji schodów. W ciągu 3 miesięcy wykonano projekt wraz ze wszystkimi uzgodnieniami oraz otrzymano pozwolenie na budowę i pozwolenie konserwatorskie.
“Już w trakcie prac projektowych w naszej pracowni sztukatorskiej powstawały modele i formy do rekonstrukcji detalu, z którego nie zachował się ani jeden oryginalny kawałek z wyjątkiem głowic kolumn” – mówi Bartłomiej Ozimek ze spółki Art Inventis.
Glorieta przed i po zakończeniu prac
Wiosną 2022 roku rozpoczęły się kompleksowe prace konserwatorskie, które objęły niemal każdy element gloriety. Jednocześnie wykonawca starał się zachować jak najwięcej oryginalnych elementów obiektu. Nie zawsze było to możliwe – jak na przykład w przypadku głowic kolumn, które pomimo zachowania detalu uległy degradacji wyniku działania mrozu i korozji stalowych profili. W ramach prac fundamenty zostały odkopane, osuszone i zaizolowane. Zrekonstruowane do oryginalnego kształtu zostały schody prowadzące do gloriety, odrestaurowano balustrady i bazy kolumn. Wymieniono strop i belkowanie nad kolumnami, zrekonstruowano również górną część budowli wraz ze znajdującymi się tam rzeźbami oraz naprawiono pozostałe oryginalne fragmenty starej zabytkowej substancji. Prace przebiegały w pełnej mobilizacji, momentami na tej niewielkiej powierzchni pracowało jednocześnie 20 osób. Na koniec całość została dodatkowo oświetlona, naprawiono też nawierzchnie alei parkowej oraz zagospodarowano otoczenie. Ostatnim elementem prac było odmalowanie całej konstrukcji.
“Nie obyło się też bez zabawnych ale i niebezpiecznych momentów. Pewnego dnia pod koniec kwietnia z dziupli pobliskiego drzewa wyleciał rój pszczół i upodobał sobie nasze zaplecze budowy. Dość zabawnie wyglądało, kiedy wielcy cieśle i zbrojarze uciekają w popłochu przed małymi owadami. Budowa stanęła na 2 dni” – wspomina Bartłomiej Ozimek.
Odnowiona glorieta prezentuje się elegancko i dostojnie. Obiekt odzyskał swój oryginalny wygląd, który do tej pory oglądać można było jedynie na starych fotografiach. Dzięki działaniom mieszkańców miasta i środkom z Budżetu Obywatelskiego udało się uratować ten ważny dla Sosnowca zabytek.
Całość prac kosztowała ponad 600 tysięcy złotych.
Źródło: Art Inventis, Rekonstrukcje i Odbudowy
Czytaj też: Architektura w Polsce | Zabytek | Metamorfoza | Renowacja | Historia | whiteMAD na Instagramie
