Wiślica to miasto o niezwykłej architekturze i dziejach. Wielowiekowa miejscowość jest dziś pomnikiem historii, a jej najdawniejsze losy można poznawać w Muzeum Archeologicznym. Zostało właśnie otwarte ponownie po czterech latach prac renowacyjnych. W ten weekend odbywają się dni otwarte, podczas których można wyruszyć między innymi w podróż unikatowym podziemnym szlakiem. Ale to jedna z kilku atrakcji, które czekają w tym jednym z najmniejszych miast w Polsce.
Wiślica jest jedną z niewielu miejscowości w kraju, która jest objęta całkowitą ochroną konserwatorską. Warto odwiedzić to miasto o wielowiekowej historii, zwłaszcza że miniony weekend ponownie otwarte zostało muzeum, w którym można oglądać najciekawsze zabytki Ponidzia. Specjalnie stworzona trasa łączy pawilon archeologiczny oraz rezerwat archeologiczny w podziemiach bazyliki mniejszej. Można zobaczyć tu nieeksponowane wcześniej obiekty oraz interaktywne widowisko prezentujące relikty najstarszej romańskiej architektury na tle najdawniejszych dziejów Wiślicy.
Turyści odwiedzający Wiślicę mogą podziwiać także pozostałości kościoła św. Mikołaja. Niegdyś był on ulokowany bezpośrednio przy ważnym szlaku handlowym biegnącym od Pragi aż na Ruś Kijowską. Podziemia bazyliki mniejszej skrywają natomiast relikty dwóch świątyń romańskich. Pierwszy z kościołów został ufundowany przez księcia Henryka Sandomierskiego około połowy XII w. W jego krypcie znajduje się jeden z najcenniejszych na świecie przykładów sztuki romańskiej – ornamentowana posadzka, tzw. płyta orantów fundacji Kazimierza Sprawiedliwego. Druga kolegiata romańska fundacji biskupów krakowskich powstała w XIII w. Z tej potężnej, trójnawowej świątyni, przetrwała do dziś jedynie posadzka wykonana z emaliowanych płytek ceramicznych bogato zdobionych przedstawieniami rozet i fragmentarycznie zachowane mury.
Dzięki pracom modernizacyjnym, na nowej wystawie wyodrębniono także miejsce dla zabytków specjalnie sprowadzonych do Wiślicy, ale przede wszystkim tych wydobytych podczas prac archeologicznych. W rezultacie możliwe jest pokazanie historycznych poziomów budowlanych, wątków kamiennych i reliktów odsłoniętych obiektów, drobnych artefaktów archeologicznych w postaci ceramiki, sprzętów i narzędzi metalowych, numizmatyki, pochodzących z prac badawczych wokół kolegiaty. W muzeum wykorzystano najnowsze techniki wizualizacji obiektów, cyfrowe rekonstrukcje 3D, laserowe hologramy, mapping oraz ruchome lunety z aplikacją VR. Dzięki tym rozwiązaniom zwiedzający mogą zobaczyć m.in. animację budowy bazyliki romańskiej i jej transformację do kolegiaty czy trójwymiarowe modele budowli i przedmiotów używanych przez naszych przodków od IX do XVI w.
To jednak niejedyna atrakcja Wiślicy. Kilka minut piechotą od rynku znajduje się stare grodzisko. Jest położone wśród malowniczych łąk, a prowadzone kilkadziesiąt lat temu prace archeologiczne dowiodły, że gród istniał tu w XI w. Jego zadaniem było strzec wiślickiej osady i kontrolowanie szlaku handlowo-komunikacyjnego.
Szczególnym świadectwem wielowiekowej historii miasta jest natomiast dzwonnica, która została ufundowana przez Jana Długosza w 1460 roku. Jest ona wykonana z ciosów kamiennych, a jej górna część z cegły. Uwagę przyciąga również dom Długosza, czyli średniowieczna kamienica w stylu gotyckim. Nosi imię postaci, która ufundowała ten budynek, w którym znajdowały się pokoje mieszkalne dla 12 kanoników i 12 wikariuszy.
Co jeszcze warto wiedzieć o Wiślicy? Prawa miejskie uzyskała w 1326 roku, jednak utraciła je ponad 500 lat później, w 1870 roku. Status miasta odzyskała wraz z początkiem 2018 roku, stając się wówczas najmniej zaludnionym miastem Polski z zaledwie 503 mieszkańcami. Rok później prawa miejskie odzyskał jednak pobliski Opatowiec, który z 338 mieszkańcami przejął od Wiślicy ten tytuł.
Planując wakacyjną wycieczkę warto odkrywać także inne wsie, miasta i miasteczka całego regionu zwanego Ponidziem. Ponidzie to bajeczna kraina rozciągającą się pomiędzy Wiślicą, Nowym Korczynem, Jędrzejowem, Pińczowem i Buskiem-Zdrój. Szerzej pisaliśmy o niej tutaj, opisując między innymi wielowiekowe grodzisko Stradów, sielskie winnice w Złotej, bogactwo lokalnych produktów, walory zdrowotne Buska-Zdroju i urokliwe otoczenie hotelu Słoneczny Zdrój. To właśnie tam można spotkać liczne gatunki dzikich ptaków, a w pobliżu także… “kroczącą sosnę” będącą wyjątkowym pomnikiem przyrody. Wiślica i Ponidzie warte są odkrycia.
Tekst: Tomasz Kobylański / materiały MNKi
Zdjęcia: Małgorzata Stępnik / MNKi, Dominik Sala, Sławek Rakowski / ROTWŚ
Czytaj też:
