Młyn-Maszyna to interaktywna wystawa popularnonaukowa ze stanowiskami do samodzielnego eksperymentowania, która jest drugą wystawą stałą w Młynach Rothera. Jej premiera odbędzie się 8 grudnia. Towarzyszyć jej będą różnorodne atrakcje i pokazy naukowe. Ekspozycja nawiązuje do pierwotnej roli budynków przy ul. Mennica, dlatego opowie o zjawiskach fizycznych i prawach fizyki, działaniu urządzeń pracujących w młynach i procesie produkcji – od ziarna do mąki.
W weekend otwarcia ekspozycji – 8-9 grudnia 2023 roku – Młyny Rothera zapraszają do wspólnego odkrywania wystawy oraz do udziału w różnorodnych atrakcjach. W programie m. in. pokazy popularnonaukowe, warsztaty, eksperymenty i spotkania z popularyzatorami nauki.
Młyny Rothera w trakcie prac renowacyjnych. Źródło: Pit1233, CC0, via Wikimedia Commons
Świętujemy kolejny ważny etap otwierania Młynów. Tym razem wystawą stałą podkreślamy rolę Młynów jako centrum nauki, miejsca, które budzi ciekawość i pomaga zrozumieć świat. Inspiracją, zarówno dla treści, jak i scenografii wystawy, stał się przemysłowy charakter wnętrza oraz historia Młyna Rothera. Młyńskie maszyny z przeszłości stały się punktem wyjścia do omówienia zjawisk i procesów fizycznych, a cała ekspozycja będzie przenosić odwiedzających do fascynującego świata nauki – mówi Sławomir Czarnecki, dyrektor Młynów Rothera.
Historia młynów sięga I połowy XIX wieku. W początku tego wieku dzięki tranzytowej roli Kanału Bydgoskiego, Brdy i Wisły oraz otwarciu handlu z zachodem, Bydgoszcz stała się ośrodkiem handlu zbożem i drewnem. Obrót zbożem spowodował powstanie nowych branż, powstawały nowe młyny i piekarnie. Na terenie wyspy, istniejące młyny w 1825 r. przejęło konsorcjum, a rok później powołano spółkę Bydgoskie Młyny „Herkules”, która produkowała nie tylko na rynek lokalny, lecz także Niemiec, Wielkiej Brytanii, a nawet Brazylii. Przerabiano zboże miejscowe, jak i sprowadzane drogą wodną z Królestwa Polskiego. W 1842 r. przedsiębiorstwo to przejęło państwo pruskie. Kompleks został znacznie rozbudowany i przemianowany na Młyny Królewskie. W obiektach uruchomiono pierwszą w mieście maszynę parową w 1846 r. W latach 40. XIX w., kiedy zdecydowano o rozbudowie kompleksu młyńskiego, największą inwestycją państwową była budowa obiektu, dzisiaj zwanego Młynami Rothera. Budowa była możliwa dzięki uprzedniej (w latach 20. XIX w.) przebudowie Wyspy Młyńskiej, w tym przekopaniu tzw. Kanału Zbożowego. Nazwa młyna pochodzi od nazwiska pruskiego ministra rolnictwa Christiana von Rothera.
Mielenie zboża na mąkę odbywało się w głównej części młyna za pomocą wielkich kół, napędzanych energią wodną. Młyny Rothera były największymi obiektami tego typu w Bydgoszczy. Od 1919 r. obiekt przejęła gmina Bydgoszcz, a w 1921 r. skarb państwa polskiego. Od 1928 r. częścią obiektów na Wyspie Młyńskiej zarządzały Państwowe Zakłady Przemysłowo-Zbożowe. Po II wojnie światowej obiekty młyńskie na Wyspie należały do Państwowego Przedsiębiorstwa Zbożowo-Młynarskiego. Jeszcze w latach 60., 70. i 80. XX w. transport zboża odbywał się drogą wodną. Kres działalności gospodarczej w młynach nastąpił w latach 90. XX w. Obiekty zostały wystawione na sprzedaż. Kompleks doczekał się rewitalizacji dopiero po 2011 roku. Od tamtej pory sukcesywne prace renowacyjne i adaptacyjne zamieniły Młyny Rothera w obiekt ekspozycyjny z salami konferencyjnymi, w którym odbywają się imprezy kulturalne, wystawy, spotkania itp. Budynek zwyciężył w 26. edycji Ogólnopolskiego Konkursu “Modernizacja Roku& Budowa XXI w.”. Zdobył Tytuł Modernizacja Roku 2021 w kategorii “obiekty kultury”. Projekt wykonała pracownia architektoniczna LSPROJEKT Sp. z o.o. s.k. z Wrocławia.
Wyposażenie Młynów nie zachowało się do naszych czasów. Dzięki wystawie możemy dowiedzieć się, jak działają maszyny przemysłowe, a z pomocą interaktywnych eksponatów doświadczyć w praktyce, jakie zjawiska naukowe, temu działaniu towarzyszą. Wystawa inspiruje do odkrywania świata nauki i techniki. Eksperymentowanie i poznawanie nowych pojęć to wspaniała zabawa – mówi Sylwia Mularczyk, autorka koncepcji i scenariusza wystawy oraz zastępczyni kierowniczki Działu Programowego Młynów.
Wykonawcą wystawy jest spółka MAE Multimedia Art & Education. To gdańska pracownia doświadczona w kompleksowym prowadzeniu procesu tworzenia wystaw dla muzeów i centrów nauki. W portfolio firmy możemy zobaczyć realizację ekspozycji m.in. w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, Europejskim Centrum Solidarności w Gdańsku, Muzeum Śląskim w Katowicach czy Centrum Nauki i Techniki EC1 w Łodzi. Koszt inwestycji to ok. 4,9 mln złotych. Projekt pn. Rewaloryzacja Młyna Rothera w Bydgoszczy na cele kulturalno-turystyczne współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach działania 6.5 Rozwój potencjału endogenicznego regionu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2014-2020.
Źródło: mlynyrothera.pl
Czytaj też: Architektura | Renowacja | Zabytek | Historia | Edukacja | Bydgoszcz
